Chiều hôm bão đổ bộ, ông Quang đã định dọn hàng ram chả cá từ sớm, về nhà tránh trú. Khoảng 15h, khi chuẩn bị đóng cửa, ông bỗng nghe tiếng hô hoán từ ngoài cầu cảng cũ Lý Sơn vọng vào:

"Ông Cường nhảy kè, cứu cứu mấy anh ơi".

Ông hớt hải chạy ra bờ kè cách đó chừng 100 m. Trên biển, ông Dương Quang Cường (44 tuổi) - con của vị thuyền trưởng có tiếng trên đảo Lý Sơn, cũng là hàng xóm của ông - đang chới với bơi, bị sóng đẩy ngày càng xa bờ. Gần đó, anh Lê Văn Sanh (37 tuổi) - nhân viên điều độ cảng - cũng lao ra cùng ứng cứu.

Bão Kalmaegi khi ấy đang di chuyển về đất liền Quảng Ngãi - Gia Lai với cấp gió hơn 200 km/h, dự kiến đổ bộ 19h ngày 6/11. Dù không thuộc tâm bão, vài tiếng trước khi bão vào, sức gió tại đảo Lý Sơn - cách đất liền Quảng Ngãi khoảng 30 km - đã nổi lên cấp 6-8. Sóng đánh vào bờ kè tung bọt trắng xóa.

Bàn bạc nhanh vài câu với mọi người trên bờ, ông Quang quàng vội chiếc phao cứu hộ trên vai, tay nắm chặt sợi dây thừng rồi lao ngay xuống biển cứu người. Anh Sanh cùng vài thanh niên giữ đầu dây, chờ kéo ông trở lại. Thế nhưng, sóng cuồn cuộn từng cơn, kết hợp gió càng lúc càng “săn” (phương ngữ Lý Sơn - chỉ gió lớn), khiến ông mới bơi hơn trăm mét đã đuối sức. Dù chỉ còn cách ông Cường khoảng 50 m, ông vẫn không thể tiếp cận. Nhắm không thể đua với sóng, ông Quang ra hiệu để người trên bờ kéo dây thừng đưa ông trở lại.

“Thấy bạn bè bị nạn thì cứu. Nghĩ mình ra đó thì cùng lắm cũng có tàu vớt vô, chứ quên mất sóng to”, ông Quang kể lại.

Ông và ông Cường vốn không thân, thỉnh thoảng gặp nói chuyện vài câu. Nhưng với cư dân xứ biển, “bạn” không chỉ là bạn bè, mà là những người chung thuyền, chung nghiệp biển. Và khi bạn gặp nạn, ông ra cứu như lẽ tự nhiên.

Nhưng ông không ngờ cuộc giải cứu tưởng chừng ngắn ngủi lại trở thành hành trình lênh đênh gần 50 giờ trên biển của cả ba người “bạn”, đối mặt với lằn ranh sống chết.

Dây vừa thả, chiếc thúng theo hướng sóng trôi vụt về phía trước. Khi kéo được ông Cường lên, cả ba ngoảnh lại thấy bờ chỉ còn là đường kẻ mỏng dần. Họ thay nhau dùng mái chèo ráng đưa chiếc thúng ngược sóng trở lại đảo, nhưng vô vọng.

Lần đầu, ông Phan Duy Quang (47 tuổi, Quảng Ngãi) bơi ra biển nhưng bất thành, sau đó cùng anh Lê Văn Sanh (37 tuổi) bơi thúng ra biển lần hai để cứu ông Dương Quang Cường. Video: Người dân Lý Sơn cung cấp

Chiếc thúng trôi ngày càng xa, những người trên bờ vội vã tìm cách giải nguy. Ông Đặng Văn Thành (53 tuổi), chủ chiếc tàu gỗ đậu ngoài cùng trong vũng An Hải để tránh trú bão, quyết định tháo dây neo, cùng 13 thuỷ thủ ra khơi đưa họ trở lại bờ.

“Cùng vì tình người thôi. Tôi nghĩ ra là vớt được ba người, nhưng không ngờ sóng ngày càng to”, ông Thành nhớ lại.

Tàu gỗ vượt sóng đi gần 5 hải lý, hơn chục người nghe ngóng, quan sát khắp vùng biển vẫn không thấy tung tích chiếc thúng. Trong khi, gió mỗi lúc một lớn, sóng biển ngày càng cao. Phía chân trời đằng xa, cơn bão đang sầm sập kéo tới. Không thể liều lĩnh với tính mạng 14 con người, ông Thành quyết định phải quay đầu.

Nhưng sóng gió càng lúc càng dữ, mưa trút xối xả, tàu không thể trở lại vũng An Hải tránh bão nữa.

“Nếu tôi cố chạy vô vũng đó thì chết cả”, ông Thành nói.

Khoảng 20h, tàu về gần đến cảng Bến Đình, nhưng vật lộn hơn một giờ vẫn không thể cập bến. Trong khoảnh khắc nguy nan, ông quyết định “bỏ của lấy người”, cho tàu lao thẳng vào cầu cảng để mọi người có thể nhảy lên bờ an toàn.

“Sóng đánh dữ lắm. Cho tàu đâm vào cảng tôi biết tàu sẽ vỡ, nhưng còn người là còn tất cả”, ông kể.

14 người vừa lên bờ, con tàu vỡ toác. Ông Thành ngậm ngùi nhìn tài sản gần 2 tỷ bị sóng đánh tan tành, chìm dần xuống biển.

Tối đó, khi biết chồng còn lênh đênh ngoài biển, không thể trở về, chị Nguyễn Thị Hà - vợ anh Sanh - rụng rời. Nhìn video chồng và ông Quang loay hoay trên thúng, chị khóc muốn ngất đi:

"Trời ơi, anh nói về nhà ăn cơm, mà bỏ mẹ con em rồi".

Chị Hà và những người dân trên đảo Lý Sơn khi đó chỉ có thể cầu mẹ Thiên Y A Na và Đức Phật phù hộ cho ba người đàn ông vượt qua cơn bão dữ.

Tàu cá của ông Đặng Văn Thành (53 tuổi) - chủ tàu cá Thành Tâm - bị sóng biển đánh tan tác, chỉ còn lại những mảnh vỡ trên biển. Ảnh: Nam Thanh

Giữa biển khơi mênh mông, chiếc thúng của ba người đàn ông chòng chành theo từng đợt sóng. Trong ba người, ông Quang và Cường đều say sóng, chỉ còn anh Sanh tỉnh táo nhất, gắng sức chèo để thúng không trôi đi quá xa, hy vọng chờ tàu ra cứu.

“Sóng đánh cao như những bức tường nước, hất thuyền lên rồi dập xuống”, anh Sanh kể.

Chèo được chừng hơn một giờ, những đợt sóng ngày càng dữ dội khi bão Kalmaegi đổ bộ. Sóng biển đẩy họ theo quỹ đạo ngày càng xa bờ. Mọi nỗ lực đều vô vọng.

Anh Sanh cũng đuối sức, bỏ mái chèo, phó mặc cho cơn bão. Ba người đàn ông đan chân nhau, tay ghì chặt cho cả người dính vào thành thúng, ráng không để bị lật. Chiếc thúng cứ nổi lên như cưỡi sóng, rồi lại lao vút xuống.

Họ thấy đảo Lý Sơn khuất dần, rồi biến mất. Màn đêm buông xuống như muốn nuốt chửng tất cả. Trong bóng tối đen kịt, họ chỉ còn nghe tiếng sóng gào thét, hòa với tiếng gió rít liên hồi không nghỉ.

“Trên thúng, chúng tôi chỉ biết niệm Phật, niệm ông Thần Nam Hải (thần Cá Voi), niệm bà Thiên Y A Na nguyện đưa anh em để được vào bờ”, anh Sanh nói. Xưa nay, không ít ngư dân đuối sức, trôi dạt trên biển được cá voi dìu về bờ. Thế nên, dân biển khi gặp bất trắc đều cầu nguyện Thần Cá Voi với hy vọng sống sót trở về.

Ba người đàn ông như đang chiến đấu với thiên nhiên, cố gắng xoay xở sao cho chiếc thúng cưỡi trên những cơn sóng thay vì bị đánh ụp xuống. Nhưng không lâu sau, một cơn sóng chừng 3-4 m khiến chiếc thúng bị nhấc bổng lên không trung rồi lật úp, cả ba người lộn nhào xuống biển, thúng bị hất tung. Mỗi con sóng như mang sức nặng của búa tạ giáng xuống ba người.

Cả ba cố níu lấy nhau, hai tay dang rộng và đan thành vòng tròn, ráng dùng ít sức nhất để giữ mình trên mặt nước.

Nửa đêm, bão tan dần, sóng biển không còn dữ dội như trước. Bầu trời đêm hửng sáng nhờ ánh trăng. Họ bắt đầu nhìn thấy núi, thấy đất liền. Nhưng ai cũng mệt lả. Ông Quang bắt đầu lịm dần đi.

"Ráng tỉnh táo anh. Mình còn vợ con ở nhà đang chờ" - anh Sanh lay người, động viên.

Sóng biển không còn mạnh như trước, nhưng tiếng gió rít cùng màn đêm đen bào mòn hy vọng sống của họ.

Một lúc sau, ông Cường đuối sức, không thể bơi tiếp, liền buông tay ông Quang và anh Sanh, thả trôi theo dòng nước.

Đến khoảng 3h sáng, ông Quang cũng cạn sức, nói với anh Sanh:

"Em bơi được thì bơi, chứ anh thả tay".

Kể từ lúc đó, biển chia cắt họ mỗi người một nơi.

Dòng hải lưu 'cưu mang' sự sống

Ngày thứ hai, mặt biển sáng choang bởi ánh mặt trời, sóng không còn cuồn cuộn từng cơn mà nhấp nhô theo nhịp nước. Sau một đêm trôi dạt, hy vọng sống trong anh Sanh bùng lên mãnh liệt.

Khi nắng lên, anh nhìn thấy trên mặt biển xanh biếc có một đường viền ngăn cách hai vùng nước đậm - nhạt. Anh nhận ra mình đã trôi đến vùng “mé nước” - theo cách gọi của người Lý Sơn.

Đây là giao điểm của hai dòng hải lưu, cách bờ biển khoảng 40-50 km. Sự khác biệt về nhiệt độ và độ mặn tạo nên vùng nước đục, khiến nước xoáy nhẹ, nổi bọt, thu hút nhiều sinh vật phù du và cá. Theo kinh nghiệm ngư dân, nếu gặp vùng này, cứ men theo dòng thuận thì tàu cá dễ di chuyển hơn, ít tốn nhiên liệu, còn người biết bơi chỉ cần thả lỏng để trôi theo dòng nước.

Vùng mé nước này trở thành “phao cứu sinh” thứ hai cho cả ba người.

Để tiết kiệm sức, anh Sanh thả trôi theo mé nước, vơ bất cứ thứ gì trong tầm tay. Nhặt được trái táo thối rữa một nửa, anh cố cắn một miếng để lấy sức bơi tiếp, nhưng không nuốt nổi. Chộp được thêm chai nước chỉ còn một nửa, anh cũng đánh liều uống hòng làm dịu cơn khát đang thiêu cháy cổ họng.

“Tôi nghĩ không uống thì chết, nên uống luôn”, anh nói.

Khi quá mệt, anh kéo áo phao lên sau đầu, thả lỏng cơ thể và chợp mắt nghỉ ngơi. Để mặc dòng nước đẩy mình qua lại, anh giữ sức để vẫy tay gọi bất kỳ tàu thuyền nào đi qua. Trong hai ngày, anh nhẩm tính có 5 chiếc tàu lướt qua, nhưng không đủ sức bơi đến, chỉ có thể cởi áo phao ra hiệu.

Thế nhưng, không ai thấy anh.

Giống như anh Sanh, ông Cường cũng men theo dòng hải lưu và vớt được hai khúc gỗ. Ông lấy dây phao cột vào người để nổi lên mặt biển, dự trù trường hợp xấu nhất, gia đình cũng dễ dàng tìm thấy xác.

Bản đồ vị trí ba người sau 50 giờ trôi dạt trên biển. Đồ hoạ: Hoàng Khánh

Sau gần 24 giờ trôi dạt, ông Quang bị cơn khát thiêu đốt, chỉ mong có một trận mưa để hứng nước ngọt như đêm trước. Thế nhưng, hoàn lưu bão Kalmaegi không gây mưa lớn. Sau bão, nắng đẹp, bầu trời xanh ngắt, khiến biển êm hơn, nhưng đổi lại, không có gì giải thoát ông khỏi cơn khát.

Khi quá sức chịu đựng, ông buộc phải hớp từng ngụm nước biển, khiến cổ họng càng bỏng rát hơn. Cũng bơi men theo vùng mé nước, ông vớt được một vài con cua, cá nhỏ, rong biển liền ăn sống để cầm cự, rồi “uống đại” bất kỳ chai nước nào nhặt được.

Mỗi khi thấy tàu đi qua, ông cố bơi theo, điên cuồng la hét và kêu cứu bằng tất cả sức lực còn lại, cởi áo phao để ra hiệu, nhưng vẫn không ai nhìn thấy. Sau mỗi lần thất bại, ông mặc lại áo phao, thả cơ thể trôi theo dòng hải lưu, tiếp tục chờ cơ hội.

“Một mình giữa biển, cảm giác cô độc và đáng sợ, nhưng tôi nghĩ về gia đình mà ráng. Cố chờ tàu đi qua”, ông Quang nói.

Cả cơ thể ông - cổ họng, mắt, da - đều bỏng rát vì nước mặn và ánh nắng mặt trời. Ông không biết mình có thể chịu đựng đến khi nào, nhưng tự nhủ không được phép nghỉ ngơi. Lúc này, ông nhớ tới người chú của mình cũng từng trôi dạt trên biển hai ngày do giông lốc, sau đó vẫn sống sót trở về. Ông cầu nguyện lần này, mình cũng may mắn như vậy.

Nhìn về phía chân trời chỉ thấy hàng dặm nước mênh mông, họ chưa bao giờ sợ hoàng hôn như thế.

Ngày 7-8/11, 20 thuỷ thủ trên tàu An Vĩnh Express căng mắt rà quét vùng biển để tìm kiếm ba người mất tích. Ảnh: An Vĩnh

Sau khi bão tan, dân trên đảo Lý Sơn đã tập trung từ sớm 7/11 ở khu cầu cảng cũ, bàn cách cứu người.

Ông Lê Thanh Hùng, thuyền phó tàu An Vĩnh Express, tình nguyện ra khơi cùng 20 thuỷ thủ để tìm kiếm ba người đồng hương. Tàu được bơm 5.000 lít dầu để chuẩn bị cho tình huống tìm kiếm kéo dài.

“Chúng tôi không kịp mang theo gì ngoài bộ quần áo trên người và một thùng mì gói”, ông Hùng nói.

11h cùng ngày, trực thăng của Sư đoàn 372 thuộc Quân chủng Phòng không - Không quân cũng được điều động từ sân bay Đà Nẵng ra vùng biển Lý Sơn để tìm kiếm. Từ trên cao, các chiến sĩ không quân dùng ống nhòm rà soát khắp vùng biển quanh đảo, nhưng không thấy dấu hiệu của cả ba người.

Trên biển, tàu của ông Hùng “quần nát” vùng biển quanh Lý Sơn khoảng 80 km, đến vùng biển Mộ Đức - Đức Phổ, nhưng không có kết quả. Nhiều thuỷ thủ hầu như không ăn uống, chỉ nhai mì sống và uống nước cầm hơi để tập trung tìm kiếm người mất tích.

Thế nhưng, ngày đầu tiên, cuộc tìm kiếm không mang lại kết quả gì. Không ít người nghĩ đến tình huống tệ nhất, chỉ mong tìm thấy xác người thân.

Tàu đành quay về, sáng hôm sau lại xuất bến ra nơi họ thấy chiếc thúng lần cuối, rồi vòng vòng quanh khu vực để tìm kiếm cơ may.

Kỳ tích ở Lý Sơn

8h45 ngày 8/11, kỳ tích đã đến với dân đảo Lý Sơn. Tàu hàng Hải Nam 39 báo tin trên đường từ Bình Thuận ra Hà Tĩnh đã cứu được ông Quang trên vùng biển Bình Định cũ (Gia Lai ngày nay).

“Bọn tui gần như hết hy vọng, vì căn cứ vào vị trí tàu hàng phát hiện ông Quang và tốc độ dòng chảy hải lưu. Nếu không phát hiện được Sanh thì khả năng nó không sống được”, ông Hùng trầm giọng kể.

Hoàng hôn dần buông xuống, khả năng sống sót của hai người sang ngày thứ ba là rất thấp. Việc tìm kiếm trong đêm cũng càng khó khăn hơn.

Nhiều thuyền viên trên tàu đề nghị đổi hướng khác tìm kiếm. Nhưng ông Hùng nhất định không đồng ý.

"Trực giác mách bảo tôi phải đi theo đúng luồng nước đó, hướng đó, vị trí đó... vì không thể khác được”, ông nói.

Các thuỷ thủ trên tàu căng mắt quét khắp vùng biển con tàu đi qua. Đi thêm khoảng 30 m, mọi người thấy một vệt đen nhấp nhô trên biển “như quả dừa khô”. Đến khi “quả dừa” ngoảnh đầu lại, tất cả vỡ oà phát hiện đó chính là anh Sanh.

Anh Sanh khi được tàu An Vĩnh Express tìm thấy trên biển. Ảnh: An Vĩnh

- Sanh, Sanh, Sanh - Các thuỷ thủ trên tàu đồng thanh hô hoán, rồi quăng phao để kéo anh vào sát tàu.

Khi được vớt lên tàu, chiếc áo phao trên người anh Sanh đã không còn. Anh kiệt sức hoàn toàn. Mặt mày đờ đẫn. Tay chân tê cứng. Ai hỏi gì, anh cũng chỉ phát ra tiếng ú ớ như mê sảng. Mãi một lúc sau, anh mới nói được một câu trọn vẹn:

- Tôi đi tắm biển về nhà rồi, các anh đi cứu ông Cường và ông Quang đi.

Mọi người nhận ra anh đã rơi vào trạng thái ảo giác, không còn tỉnh táo. Chỉ cần chậm thêm một chút, có lẽ anh đã bị biển nuốt chửng trong cơn mê man.

“Lúc đó da tôi nóng rát do ngâm nước biển và phơi nắng. Tôi nghĩ mình vừa đi tắm biển về nhà. Chắc vì vậy tôi đã cởi áo phao”, anh Sanh giải thích với mọi người khi tỉnh táo trở lại.

Cứu được anh Sanh, tất cả có thêm niềm tin rằng ông Cường vẫn còn sống, họ quyết định tiếp tục hành trình tìm kiếm.

- “Có thật không? Ông chụp ảnh, quay clip gửi Zalo đi”, bạn ông Cường ở đảo Lý Sơn nói với ông Hồ Đăng Vỏ (50 tuổi, Quảng Trị) qua điện thoại, vẻ nghi ngờ.

Khoảng 17h chiều 8/11, tàu gỗ của ông Vỏ cùng hai con trai đang trên hành trình từ Cà Ná (Ninh Thuận cũ) về Đà Nẵng thì bắt gặp ông Cường trôi dạt trên vùng biển Quy Nhơn, đang ôm hai cây gỗ dài khoảng 2 m, to bằng bắp chân. Ông Cường cách tàu khoảng 300 m, khua tay loạn xạ, miệng liên tục thổi chiếc còi gắn ở áo phao, ra hiệu cầu cứu.

Trong ba phút, ba cha con ông Vỏ đưa ông Cường lên boong. Mắt ông Cường khi đó đỏ ngầu do tụ máu, khuôn mặt tím tái, da chân da tay bạc trắng, nhăn nheo do ngâm nước biển hai ngày, giọng nói yếu ớt không nên lời.

“Tôi không tin ông Cường trôi hai ngày hai đêm, ông ấy sống sót là quá kỳ tích. Ông ấy bị cuốn trôi đến 70 hải lý”, ông Vỏ nói.

Sau khi cho ông Cường ăn uống, lau người, ông Vỏ giúp gọi Zalo về cho người nhà để thông báo ông Cường còn sống. Phải đến khi nhìn ảnh và video, người nhà mới tin là thật, bật khóc nức nở.

Ông Vỏ chia sẻ vị trí của cho tàu An Vĩnh Express - cách đó 28 km về phía Bắc - tới đón ông Cường về nhà.

Suốt hai ngày anh Sanh mất tích, chị Hà chỉ biết chờ đợi trong bất lực. Chị dán mắt vào điện thoại, theo dõi từng hội nhóm của ngư dân, đăng tin trên Facebook, hy vọng phép màu của biển sẽ mang chồng trở về.

Khi nghe tin tàu cứu hộ của dân đảo đã lần lượt đón được cả ba anh lành lặn, chị mừng đến ngất đi.

"Thật sự là kỳ tích với ba anh. Cảm ơn trời Phật vì tiếng khẩn cầu đã chạm tới bề trên. Biển cả đã cứu giúp các anh. Tôi rất biết ơn các lực lượng cứu hộ đã đi tìm các anh không ngừng nghỉ", chị nói.

Suốt 50 giờ từ lúc ba người trôi dạt trên biển, sự chú ý của gần 22.000 dân trên đảo Lý Sơn đều đổ dồn về cuộc giải cứu này. Hành trình trở về của họ khiến tất cả vỡ oà.

Đảo Lý Sơn - hòn đảo tiền tiêu - quê hương Hải đội Hoàng Sa, là ngôi nhà chung của các tộc họ nơi đây. Họ là hậu duệ của 13 người đầu tiên khai phá ra hòn đảo này và bắt đầu lập nghiệp từ cuối thế kỷ 16. Các gia đình trên đảo có mối quan hệ thân tộc, thông gia, gắn kết nhau từ đời này sang đời khác. Với nhiều người trong số họ, dân trên đảo ai cũng như thân nhân. Bốn bề là biển cả, hoàn cảnh sống nơi đầu sóng ngọn gió khiến họ càng thêm gắn kết.

21h đêm 8/11, ba người đàn ông trở về trong vòng tay của hàng trăm người dân xứ đảo. Ba người vợ đứng chen giữa đám đông, ôm chặt chồng giờ phút hội ngộ. Mọi người bắn pháo hoa reo hò, ôm nhau bật khóc.

Hàng trăm người dân đảo Lý Sơn tụ họp ngoài bến cảng, bắn pháo hoa đón ba người trở về. Video: Người dân cung cấp

Sau khi trở về, cả ba người đều phải nhập viện điều trị. Ông Cường kiệt sức, viêm da và viêm đường ruột nặng, còn ông Quang và anh Sanh đều phải theo dõi thêm khi sức khoẻ còn rất yếu.

Ba người đàn ông nằm trên ba chiếc giường đặt song song trong Trung tâm Y tế Đặc khu Lý Sơn. Ai cũng được vây quanh bởi tiếng nói cười, giọt nước mắt của người thân, bè bạn, không còn cô độc như khi ở giữa biển khơi.

“Cả ba về một hội là quá vui, quá phấn khởi rồi. Không cần gì nữa cả", ông Quang nở nụ cười, làm nổi bật hàm răng trắng trên làn da xạm đen sau hơn hai ngày lênh đênh trên biển.