Bạn có thể từng nghe qua nhiều cách ăn uống giúp giảm cân như chế độ ăn Ketogenic, Địa Trung Hải, low-carb (cắt giảm tinh bột)... Để giữ dáng hiệu quả, bạn nên chọn chế độ ăn phù hợp cho bản thân. Dưới đây là 4 gợi ý có thể hữu ích cho bạn trong hành trình giữ gìn sắc vóc.
Sở thích ăn uống
Lựa chọn chế độ ăn kiêng phù hợp với sở thích giúp bạn cảm thấy thoải mái, không bị gò ép và có thể duy trì dài lâu. Nếu bạn thích ăn rau xanh và hoa quả nên lựa chọn chế độ ăn kiêng giàu chất xơ. Còn nếu bạn không thích cảm giác khô cứng của gạo lứt có thể bỏ qua chế độ ăn Địa Trung Hải.
Phù hợp với hoàn cảnh cá nhân
Để chế độ ăn kiêng phát huy tác dụng, bạn phải tuân thủ đều đặn và thường xuyên. Chế độ ăn quá tốn kém hoặc nguồn thực phẩm khó tìm mua ở nơi bạn sinh sống sẽ không phù hợp. Hơn nữa, một trong những yếu tố thất bại khi ăn kiêng là bạn quá bận rộn. Bạn cần sắp xếp thời gian đi chợ, chuẩn bị và sơ chế thức ăn cho kế hoạch ăn kiêng của mình.
Chế độ ăn nhiều rau xanh, ít tinh bột có lợi cho người giảm cân. Ảnh: Unsplash.
Dựa vào gen di truyền (DNA diet)
Bác sĩ Hà Thị Mỹ Hạnh, chuyên gia tư vấn di truyền Genetica Việt Nam cho biết, dự án Bản đồ gen người (Human Genome Project) được công bố năm 2003 đã phát hiện ra 50.000 biến thể (sự khác biệt trong mã ADN người) có thể tạo nên sự khác biệt trong cách cơ thể hoạt động. Sự tương tác giữa gen và môi trường dẫn đến một lĩnh vực gọi là di truyền dinh dưỡng, nghĩa là xem xét cách gen của chúng ta phản ứng với các chất dinh dưỡng trong thực phẩm và đồ uống. Thông qua đó, các bác sĩ có thể đưa ra được khuyến nghị dinh dưỡng phù hợp và hiệu quả hơn.
Một chất dinh dưỡng không được chú ý nhiều là choline, thường được tìm thấy trong lòng đỏ trứng. Theo cơ quan y tế công cộng, muốn giảm cholesterol trong chế độ ăn để bảo vệ sức khỏe tim mạch thì trứng được xem là không lành mạnh. Giảm cholesterol trong chế độ ăn có thể có ích cho một số người trong việc làm giảm nồng độ cholesterol trong máu, nhưng nghiên cứu di truyền dinh dưỡng đã tìm ra một số biến thể di truyền có thể dẫn đến những vấn đề sức khỏe bao gồm gan nhiễm mỡ, vô sinh và teo cơ nếu không nhận được đủ choline. Đây là thông tin trong bài viết về DNA diet đăng trên CNN vào tháng 3/2019.
Cũng theo CNN, các chất dinh dưỡng gây tranh cãi khác có thể được giải thích rõ ràng bằng cách cân nhắc cơ chế di truyền ảnh hưởng đến tiêu thụ chất dinh dưỡng như chất béo bão hòa, vitamin D và natri (muối). Mâu thuẫn xuất hiện trong kết quả nghiên cứu về các chất dinh dưỡng này một phần xuất phát từ cách biến thể di truyền cá thể quyết định phản ứng của một cá thể hơn là một nhóm cá thể.
Tiến sĩ Jose Ordovas, Giám đốc dinh dưỡng và bộ gen tại Trung tâm nghiên cứu dinh dưỡng con Người Jean Mayer USDA tại Đại Học Tufts đã phát hiện mối liên quan giữa một biến thể di truyền trong gen APOA2, liên quan đến sự hấp thụ chất béo, khiến nhiều người tăng cân khi ăn chất béo bão hòa. Đối với những người này, chất béo bão hòa là một chất không có lợi khiến họ thừa cân và gây hại đến sức khỏe tim mạch.
Theo Tiến sĩ Jose Ordovas, tương tự, có một số biến thể di truyền tác động đến hấp thụ muối ăn và huyết áp. Nghiên cứu di truyền dinh dưỡng cho thấy, giảm muối có ý nghĩa quan trọng trong việc duy trì huyết áp khỏe mạnh, song khoảng 11% dân số giảm muối xuống mức thấp có thể làm tăng huyết áp.
Bác sĩ Hà Thị Mỹ Hạnh chia sẻ thêm, nhiều khách hàng trước khi giải mã gen để hiểu rõ khả năng chuyển hóa các chất dinh dưỡng đa lượng và vi lượng, từng thử qua nhiều chế độ ăn khác nhau. Nhưng nếu bạn chuyển hóa đạm kém, chế độ ăn keto-low carb có khả năng gây hại hơn là giúp bạn khỏe mạnh.
Giải mã gen có thể giúp mỗi người hiểu cơ địa của mình sẽ phù hợp hoặc không hợp với chế độ ăn nào, từ đó đưa ra lựa chọn tối ưu cho sức khỏe và dinh dưỡng. Sức bền, sức mạnh của cơ bắp và hệ tim mạch cũng được phân tích để cá thể hóa chế độ tập luyện phù hợp.
Cân đối các nhóm chất dinh dưỡng giúp xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý. Ảnh: Shutterstock.
Cân đối tình trạng sức khỏe
Bác sĩ Mỹ Hạnh chia sẻ thêm, mỗi chế độ ăn kiêng sẽ phù hợp và không phù hợp với những đối tượng khác nhau. Chẳng hạn, người mắc bệnh lý đái tháo đường có thể sử dụng chế độ Ketogenic (ít chất đường bột, tăng cường chất béo có lợi) hoặc chế độ ăn giàu chất xơ để kiểm soát đường huyết. Chế độ ăn giàu chất đạm không được khuyến cáo áp dụng cho những bệnh nhân bị suy thận nặng vì sẽ gây quá tải cho thận, khiến bệnh diễn biến nặng hơn. Với người bị tăng huyết áp, chế độ ăn DASH giảm muối có thể là lựa chọn phù hợp.
Bạn cũng cần cân nhắc các bài tập thể lực kết hợp với chế độ ăn. Những người có vấn đề về khớp như viêm khớp, thoái hóa khớp... không nên lựa chọn chế độ dinh dưỡng yêu cầu mức độ vận động cao.
Ngọc An