12h23 ngày 10/9, nhà hoạt động bảo thủ Charlies Kirk, đồng minh thân cận của Tổng thống Mỹ Donald Trump và được xem là ngôi sao trẻ tuổi của đảng Cộng hòa, bị bắn trúng cổ khi đang tranh luận với khán giả tại Đại học Utah Valley (UVU). Anh đổ gục xuống sân khấu trước sự chứng kiến của khoảng 3.000 người.
Hơn 10 phút sau, nhóm đặc vụ đầu tiên thuộc văn phòng Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) ở thành phố Salt Lake đã có mặt ở hiện trường, nhanh chóng phong tỏa khuôn viên đại học. Tổng hành dinh FBI ở thủ đô Washington cũng huy động máy bay chuyên dụng chở chuyên gia và trang thiết bị pháp y tới bang Utah.
Khoảnh khắc nghi phạm bỏ trốn sau khi ám sát Charlie Kirk ngày 10/9. Video: FBI
Chưa đầy một giờ sau vụ nổ súng, Tổng thống Donald Trump thông báo trên mạng xã hội rằng Kirk đã qua đời và gọi anh là "người hiểu trái tim của giới trẻ Mỹ hơn bất kỳ ai".
Đến 16h21, giám đốc FBI Kash Patel đăng trên mạng xã hội X rằng "nghi phạm vụ ám sát đã bị bắt". Giới chức FBI sau đó đính chính rằng người bị bắt chỉ là nghi can và đã được thả sau thẩm vấn vì không liên quan.
Đêm 10/9, Thống đốc Utah Spencer Cox họp báo và gọi sự việc là "vụ ám sát chính trị". Cảnh sát nội bộ UVU bắt thêm một nghi can với cáo buộc cản trở điều tra, nhưng xác nhận không ai trong số hai người bị giữ hôm đó có liên hệ với vụ nổ súng.
Sáng 11/9, các nhà điều tra tuyên bố tìm thấy khẩu súng trường Mauser gắn kính ngắm được cho là hung khí, cùng dấu bàn tay, cẳng tay và dấu giày tại hiện trường. Cảnh sát bang Utah và FBI tuyên bố đã có video rõ nét về nghi phạm nhưng "chưa vội công bố để không ảnh hưởng điều tra", chỉ mô tả tay súng dường như ở độ tuổi sinh viên đại học.
Hình ảnh chụp nghi can vụ ám sát Charlie Kirk được FBI công bố đêm 11/9. Ảnh: AFP
Gần 10h cùng ngày, FBI công bố hình ảnh nghi can mặc áo đen in cờ Mỹ và đại bàng, đội mũ và đeo kính râm. Họ treo thưởng 100.000 USD cho người giúp xác minh và bắt giữ sát thủ. Đến 18h17, họ công bố thêm hai bức ảnh về nghi can áo đen.
Hai giờ sau, FBI công bố video từ camera an ninh ở bãi đậu xe gần UVU, cũng ở mốc thời gian 12h23 ngày 10/9, cho thấy nghi phạm bỏ chạy khỏi tòa nhà cách sân khấu khoảng 150 m, mang theo một vật bọc trong khăn, nhảy xuống đất rồi đi khập khiễng qua bãi cỏ vào khu rừng gần đó. Người này có những đặc điểm giống nghi can mà giới chức đang truy tìm.
Đoạn video cũng được chiếu trong buổi họp báo của Thống đốc Cox cùng các lãnh đạo cảnh sát Utah và FBI, diễn ra tròn 30 tiếng kể từ khi chiến dịch truy lùng bắt đầu. Họ tiết lộ lực lượng cấp bang và liên bang nhận được hơn 7.000 tin báo và tiến hành gần 200 cuộc thẩm vấn nhưng chưa thể tìm ra hung thủ.
Bước ngoặt của cuộc điều tra xuất hiện hai tiếng sau buổi họp báo. 22h ngày 11/9, một người dân trình báo với cảnh sát về nghi phạm Tyler Robinson.
Các nguồn tin điều tra tiết lộ rằng bố của Robinson nhận ra con trai trong ảnh nghi can được FBI công bố. Ông khuyên con ra đầu thú, nhưng nghi phạm dọa tự sát. Gia đình nhờ một mục sư, vốn là nhân viên an ninh tòa án, đến khuyên bảo. Chính mục sư này đã thông báo cho lực lượng liên bang đến vây bắt Tyler Robinson.
Cảnh sát phong tỏa Đại học Utah Valley sau vụ ám sát nhà hoạt động Charlie Kirk ngày 10/9. Ảnh: AFP
Sáng 12/9, Tổng thống Trump là người đầu tiên thông báo rằng nghi phạm nổ súng ám sát Charlie Kirk đã bị bắt. "Tôi tin chắc rằng chúng ta đã tóm được hắn", ông nói trên chương trình Fox & Friends và tuyên bố muốn nghi phạm lĩnh án tử.
Giới chức bang Utah và FBI tổ chức họp báo khoảng một giờ sau đó để công bố danh tính nghi phạm, cho biết Robinson sống ở thành phố St. George, cách hiện trường hơn 400 km. Hồ sơ tạm giam cho thấy Robinson, 22 tuổi, đối mặt cáo buộc giết người có tình tiết tăng nặng, cản trở công lý và nổ súng gây trọng tội. Công tố viên bang dự kiến nộp cáo trạng vào tuần tới.
Các điều tra viên đã thu được nhiều chứng cứ tại hiện trường. Những dấu vết ADN, dấu vân tay trên vỏ đạn và khẩu súng được kỳ vọng sẽ củng cố luận điểm để buộc tội Robinson. Trên một số vỏ đạn khắc dòng chữ "Nhận lấy đi này, đồ phát xít", cùng những ký hiệu lấy từ một số trò chơi điện tử.
FBI khẳng định Robinson có chuẩn bị trước, từ giấu súng, chọn điểm cao đến tẩu thoát.
Nghi phạm Tyler Robinson. Ảnh: FBI
Chính quyền Utah tiết lộ Robinson từng trao đổi trên nền tảng Discord về giấu hung khí trong bụi cây. Người thân của Robinson kể rằng nghi phạm những năm qua ngày càng quan tâm chính trị, từng đề cập sự kiện của Kirk ở UVU với lời lẽ chỉ trích gay gắt.
Giám đốc Patel cho hay FBI đã xử lý 11.000 manh mối tính đến sáng 12/9. Hình ảnh nghi phạm mặc áo đen in quốc kỳ Mỹ và đôi giày Converse đã trở thành chìa khóa phá án. "Nỗ lực toàn diện của chính phủ liên bang, cùng các đối tác ở bang Utah và Thống đốc Cox, đã giúp bắt giữ nghi phạm trong vòng chưa đến 36 tiếng, chính xác là 33 giờ. Đây là khung thời gian lịch sử", ông nói.
Thanh Danh (Theo NPR, CNN, Reuters, BBC, NBC)