7h sáng 30/9, dòng nước đục ngầu bắt đầu tràn vào ngách 8, ngõ 236 đường Phú Đô, phường Từ Liêm. Đã quen với bốn trận ngập từ đầu năm, Trà My, 30 tuổi, nghĩ nước sẽ mấp mé ngoài sân như mọi khi. Chị bình tĩnh kê đồ đạc cao thêm khoảng 50 cm. Nhưng hai tiếng sau, chị biết mình đã sai.
Nước dâng "nhanh chưa từng thấy", ngập quá thắt lưng, nhấn chìm 1/3 tầng một. "Vợ chồng tôi chạy không kịp, chỉ vơ vội được ít quần áo, đồ ăn và thiết bị điện tử lên tầng hai", chị My kể. Các tài sản như tủ lạnh, bếp gas, máy giặt chìm sâu trong nước.
Đầu giờ chiều điện bị cắt. Vợ chồng chị My gửi hai con nhỏ 8 và 6 tuổi sang nhà người thân ở nơi khô ráo, ba người lớn cố thủ trên tầng hai.
Ngôi nhà bỗng chốc trở thành một "ốc đảo". Con ngõ nhỏ trước nhà đã biến thành một con sông, nước sâu có đoạn đến ngang ngực, lềnh bềnh rác thải sinh hoạt và túi nylon. Không ai dám lội ra ngoài vì sợ trượt ngã hay nước bẩn gây bệnh ngoài da. Mỗi ngày một lần, chồng chị My nín thở lội xuống tầng một, lấy nước sạch từ bể chứa vào một thùng 100 lít, dùng cho ăn uống. Họ đành múc nước lụt ngay trong nhà để xả nhà vệ sinh.
Chiều 1/10, sau 30 giờ ngập nước mới rút được khoảng 10 cm, chị My lội xuống vớt chiếc bếp gas lên, hy vọng có thể nấu tạm gói mỳ sau hai ngày ăn lương khô.
Chị Trà My (đeo khẩu trang) đứng trước cửa nhà ở ngách 8 ngõ 236 đường Phú Đô, phường Từ Liêm, chiều 1/10. Ảnh: Nga Thanh
Cách đó không xa, bốn người trong gia đình anh Phạm Hữu Ngân, 38 tuổi, trải qua 30 giờ tù túng trong căn phòng trọ 20 m2 ở cùng ngõ 236.
Khi nước sạch bị cắt, mọi sinh hoạt đều phụ thuộc vào những bình nước 20 lít mua với giá 18.000 đồng. "Mỗi ngày tiết kiệm lắm cũng hết hai bình, đủ nấu cháo và tắm qua cho bọn trẻ. Vợ chồng thì đun nước sôi úp mì tôm", anh Ngân nói.
Chiếc bếp gas mini của gia đình anh là "cứu tinh" cho cả mấy hộ trong dãy trọ. Họ đều dùng bếp điện, nên khi điện mất và bị cô lập, tất cả phải nấu nhờ nhà anh. Đêm xuống, không gian càng ngột ngạt. Vợ chồng anh Ngân phải thay nhau thức để quạt tay cho hai con nhỏ ngủ. Rác thải sinh hoạt được bọc kín trong nhiều lớp nylon, chất tạm ở ban công chờ nước rút.
Không chỉ Phú Đô, tình trạng ngập nặng kéo dài cũng xảy ra tại làng Triều Khúc phường Thanh Liệt. Suốt hai ngày, đoạn từ ngõ 97 đến cuối phố chìm trong biển nước, nhiều đoạn sâu hơn một mét.
Tối 1/10, tiếng máy bơm công suất lớn vẫn gầm gào trước cửa nhà anh Triệu Hải Linh, 57 tuổi, ở ngõ 111. Sống ở nơi được mệnh danh là "rốn lụt" mấy chục năm, gia đình anh đã chủ động tôn nền nhà cao 60 cm, lắp thêm tấm sắt chắn nước chuyên dụng. Nhưng trận lụt này đã vượt mọi tính toán.
"Nước vẫn tràn vào nhà. Cả đêm tôi gần như thức trắng, cứ vài chục phút lại chạy ra kiểm tra, tim thót lại mỗi khi thấy nước ngoài ngõ dâng thêm", anh Linh kể. "Chưa bao giờ thấy nước lên nhanh và cao như thế này, hơn cả trận lụt lịch sử năm 2008".
Trên mạng xã hội, hình ảnh người dân Phú Đô, Triều Khúc mắc kẹt trong nhà, dùng xốp làm bè di chuyển, hay những dòng xe chết máy la liệt được chia sẻ liên tục. Nhiều khu vực ghi nhận mức ngập sâu 1-1,3 m, biến các con ngõ thành sông.
Anh Triệu Hải Linh (áo trắng), 57 tuổi, làm chắn nước cao 60 cm ngăn nước tràn vào nhà tại ngõ 111, phố Triều Khúc, phường Thanh Liệt, tối 1/10. Ảnh: Nga Thanh
Cơn mưa lớn do ảnh hưởng của hoàn lưu bão đã phơi bày những yếu kém cố hữu của hạ tầng khu dân cư. Ông Ngô Văn Ký, Tổ trưởng dân phố số 2 Phú Đô, cho biết toàn tổ có hơn 500 hộ thì hơn một nửa bị ảnh hưởng, 100 hộ bị cô lập hoàn toàn. "Từ chiều 30/9, 300 hộ dân đã bị cắt điện. Hệ thống bơm của tổ dân phố đã quá tải, 10 máy bơm nhỏ bị cháy, chỉ còn 3 máy công suất lớn hoạt động cầm chừng", ông Ký nói. "Tổ dân phố đã đề nghị phường hỗ trợ khẩn cấp nước sạch và thực phẩm cho các hộ bị cô lập".
Ngoài khu vực Phú Đô (phường Từ Liêm), Triều Khúc (phường Thanh Liệt), tình trạng ngập úng cục bộ, kéo dài còn xuất hiện ở các khu vực như Xuân Phương, Phú Diễn, Đông Ngạc.
Người dân đi mua lương thực, di dời tài sản từ trong các ngôi nhà ngập lụt ở ngõ 236 Phú Đô, phường Từ Liêm, đến nơi khô ráo, chiều 1/10. Video: Quỳnh Nga
Ghi nhận của Công ty Thoát nước Hà Nội đến 18h ngày 1/10, nội thành còn 11 điểm ngập gây khó khăn cho giao thông đều nằm ngoài lưu vực sông Tô Lịch, nơi chưa được đầu tư xây dựng hệ thống thoát nước đồng bộ.
Nhà chức trách mới thống kê điểm ngập dài vài chục mét ở đường phố nội thành, điểm ngập quy mô nhỏ, đường ngõ ở khu dân cư chưa được tính. Những điểm ngập ở ngoại thành, như khu đô thị như Nam An Khánh thuộc huyện Hoài Đức cũ, cũng chưa được thống kê.
Ngoài lượng mưa lớn do ảnh hưởng của hoàn lưu bão, hạ tầng thoát nước được cho là nguyên nhân chính gây ngập kéo dài. Theo Công ty Thoát nước Hà Nội, hiện chỉ có bốn quận lõi (Hoàn Kiếm, Ba Đình, Đống Đa, Hai Bà Trưng) có hệ thống thoát nước tương đối hoàn chỉnh. Các khu vực khác, đặc biệt là các quận cũ có tốc độ đô thị hóa nhanh như Cầu Giấy, Thanh Xuân, Nam Từ Liêm, Hà Đông, hạ tầng kỹ thuật chưa đồng bộ, thiếu hồ điều hòa và các trạm bơm đầu mối chưa đạt công suất quy hoạch.
Chiều muộn ngày 1/10, anh Ngân ngõ 236 Phú Đô quyết định dắt chiếc xe máy đã ngâm nước gần hai ngày ra ngoài tìm thợ sửa. "Để ngâm thêm thì hỏng nặng, giờ mang ra sửa may ra còn cứu được", anh nói khi bì bõm đẩy xe qua dòng nước vẫn còn ngập đến đầu gối.
Nga Thanh - Quỳnh Nguyễn
Quỹ Hy vọng - báo VnExpress mở chiến dịch "Cùng đồng bào vượt lũ" nhằm hỗ trợ người dân vượt lên nghịch cảnh thiên tai, tái thiết các trường học bị thiệt hại. Mọi đóng góp của bạn xin ủng hộ tại đây.