3 yếu tố tác động đến thị trường chứng khoán cuối năm

TS Hồ Sỹ Hòa, Giám đốc nghiên cứu và tư vấn đầu tư, Công ty CP Chứng khoán DNSE cho rằng, bối cảnh trong nước nhạy cảm với sự phân hóa lớn giữa các doanh nghiệp, nhất là nhóm có vốn hóa lớn. Mặt bằng lãi suất có xu hướng đi lên (lãi suất OMO tăng 50 điểm, lãi suất huy động các ngân hàng thương mại nhích lên dịp cuối năm) buộc nhà đầu tư theo dõi sát các tín hiệu từ quốc tế đến trong nước.

Trên bình diện quốc tế, đầu tháng 11 đến 20/11, chỉ số S&P 500 và Nasdaq liên tiếp giảm do thị trường giảm kỳ vọng trong việc nới lỏng. Tuy nhiên, sau giai đoạn này, hai chỉ số trên bật tăng đáng kể khi dữ liệu kinh tế cải thiện và Fed tiếp tục hạ lãi suất thêm 0,25 điểm phần trăm, qua đó giúp thị trường phản ứng tích cực.

Tuy nhiên, tại Trung Quốc, thị trường Thượng Hải và Thâm Quyến tiếp tục suy yếu. South China Morning Post ghi nhận tăng trưởng giảm tốc khiến tâm lý nhà đầu tư toàn khu vực thận trọng hơn. Trong khi Nikkei Asia cho biết dòng tiền quốc tế vẫn rút khỏi Bắc Á và lan sang nhiều thị trường Đông Nam Á.

Theo FTSE Russell, việc Việt Nam được nâng hạng lên nhóm Secondary Emerging Market giúp mức độ liên thông với biến động toàn cầu tăng mạnh. Biến động từ Phố Wall hay thị trường Trung Quốc theo đó có thể tác động nhanh hơn đến dòng vốn tại Việt Nam so với giai đoạn trước.

Trong nước, chỉ số VN-Index gần đây nhiều phiên tăng, có lúc chạm vùng cao nhất hơn 6 tuần và tiến sát mốc 1.720 điểm nhờ lực kéo từ nhóm vốn hóa lớn. Tuy nhiên, diễn biến tăng chủ yếu đến từ một số cổ phiếu dẫn dắt, trong khi phần còn lại giao dịch dè dặt. Độ rộng thị trường nghiêng về chiều giảm trong nhiều phiên, tạo trạng thái "xanh vỏ, đỏ lòng", phản ánh đà đi lên chưa lan tỏa, còn phụ thuộc vào nhóm trụ cột.

Theo TS Hồ Sỹ Hòa, thanh khoản chưa cải thiện rõ rệt một phần do sự phân hóa mạnh giữa các nhóm cổ phiếu. Sau nhịp tăng trước đó, thị trường bước vào giai đoạn điều chỉnh - tích lũy nên dòng tiền ngắn hạn có xu hướng thận trọng. Bên cạnh đó, các thương vụ IPO quy mô lớn thời gian gần đây đã hút lượng vốn đáng kể từ nhà đầu tư cá nhân. Riêng với IPO của VPS, số lượng người quan tâm hơn 19.000, trong đó hơn 98% là nhà đầu tư cá nhân. Khi cổ phiếu chưa niêm yết, lượng tiền này bị giữ lại tạm thời và chưa quay lại thị trường, góp phần khiến thanh khoản chung suy giảm.

Ngoài yếu tố dòng tiền, tỷ giá và lãi suất cũng tạo sức ép lên tâm lý giao dịch. Cùng lúc, thanh khoản hệ thống ngân hàng căng thẳng buộc lãi suất nhích lên, khiến chi phí vốn của doanh nghiệp tăng. Những yếu tố này làm nhà đầu tư thiên về quan sát hơn là mở rộng vị thế.

Dù bối cảnh ngắn hạn còn nhiều biến động, một số tổ chức quốc tế vẫn đánh giá tích cực triển vọng trung hạn của Việt Nam. Nikkei Asia nhận định Việt Nam duy trì sức hút nhờ tăng trưởng ổn định và cải cách thị trường. FTSE Russell cho biết việc chính thức vào bộ chỉ số FTSE Emerging Markets từ tháng 9/2026 có thể kéo theo dòng vốn ETF mới.

Về lãi suất huy động tăng, chuyên gia DNSE cho rằng nguyên nhân chủ yếu đến từ chênh lệch giữa tín dụng vượt huy động: tăng trưởng tín dụng đạt 15%, trong khi huy động vốn chỉ đạt 11%. Nhu cầu vốn của chu kỳ đầu tư công 2026-2030 làm lợi suất trái phiếu Chính phủ và doanh nghiệp tăng cùng với việc OMO được điều chỉnh thêm 50 điểm cơ bản, tạo áp lực lên lãi suất ngắn hạn. Dù vậy, dự báo của DNSE cho thấy lợi nhuận doanh nghiệp niêm yết năm 2026 vẫn có thể tăng 15-17,5%, tạo nền tảng tích cực cho trung hạn.

Ông Hòa cũng nhận định trong bối cảnh nhiều yếu tố tác động đan xen, thị trường có khả năng duy trì trạng thái phân hóa. Nhà đầu tư cần chú trọng chất lượng doanh nghiệp, dòng tiền ETF và chính sách tiền tệ quốc tế để tối ưu chiến lược trong giai đoạn biến động.

Anh Vũ