Đế chế tội phạm của Qian bắt đầu ở Trung Quốc, nơi bà ta và một số đồng phạm thiết lập mô hình đa cấp thông qua một công ty công nghệ điện tử tên là Lantian Gerui (Blue Sky) ở thành phố Thiên Tân vào tháng 3/2014. Các nhà đầu tư được hứa hẹn lợi nhuận lên tới 300%.
Từ năm 2014 đến 2017, ước tính 128.000 người đã nộp cho Qian 40 tỷ nhân dân tệ (5,62 tỷ USD), bao gồm tiền tiết kiệm cả đời và lương hưu của họ.
Theo hồ sơ tòa án, Qian và đồng phạm chỉ trả cho nhà đầu tư một khoản tiền nhỏ để duy trì vỏ bọc, biển thủ số còn lại.
Năm 2014, Qian sử dụng tên của một cộng sự để mở tài khoản tại sàn giao dịch tiền điện tử Huobi ở Trung Quốc và chuyển tiền của nhà đầu tư vào tài khoản đó để đổi lấy Bitcoin. Số tiền còn lại được dùng để mua Bitcoin trong các giao dịch qua quầy (OTC).
Khi cảnh sát Trung Quốc bắt đầu điều tra, hơn 70.000 Bitcoin đã được chuyển vào ví tiền điện tử trên máy tính xách tay của Qian.
Sợ bị bắt, Qian cùng đồng phạm chạy trốn bằng xe máy đến biên giới Myanmar vào tháng 7/2017, bắt đầu cuộc đào tẩu kéo dài gần 7 năm.
Cuộc sống xa hoa ở London
Sau khi đi khắp Đông Nam Á, Qian bay từ Malaysia đến London vào tháng 9/2017 với hộ chiếu St. Kitts & Nevis (đảo quốc nằm trong vùng biển Caribe) giả mạo mang tên Zhang Yadi. Tại đây, bà ta nhanh chóng chiêu mộ Wen Jian, vốn làm việc tại cửa hàng bán đồ ăn ở London.
Qian cử Wen đến Thái Lan để lấy chiếc máy tính xách tay có chứa một phần trong số 70.000 Bitcoin, khi đó có giá trị khoảng 305 triệu bảng Anh (410 triệu USD), mà bà ta đã mang theo khi trốn khỏi Trung Quốc. Wen được thưởng hậu hĩnh cho vai trò hỗ trợ.
Sau đó, Qian thuê một biệt thự 6 phòng ngủ ở Hampstead, khu phố giàu có ở phía bắc London, với giá hơn 17.000 bảng Anh (23.000 USD) mỗi tháng. Bà ta nói dối đại lý bất động sản rằng đang điều hành một doanh nghiệp trang sức thành công.
Biệt thự Qian Zhimin thuê ở Hampstead, sống cùng Wen Jian (ảnh dưới). Ảnh: CPS
Trong nhiều tháng, Qian tiêu xài hoang phí và đi du lịch khắp châu Âu, thường cùng với Wen, nhưng tránh các quốc gia có hiệp ước dẫn độ với Trung Quốc và chủ yếu di chuyển bằng ôtô để tránh kiểm tra hải quan. Bà ta lưu trú tại các khách sạn sang trọng, chuyển và bán Bitcoin lấy tiền mặt, mua đồ trang sức và đồng hồ cao cấp.
Qian và Wen cố mua các bất động sản ở London trị giá 4,5 triệu bảng Anh, 23,5 triệu bảng Anh và 12,5 triệu bảng Anh, nhưng các biện pháp bảo vệ chống rửa tiền đã nhiều lần trì hoãn việc mua bán của họ.
Tháng 10/2018, cảnh sát Anh chú ý đến Qian, dưới tên giả Zhang, do nghi ngờ nguồn gốc số tiền bà ta mua nhà. Cùng tháng, đội điều tra đột kích biệt thự của Qian ở Hampstead nhưng khi đó không biết danh tính thực sự của bà ta.
Khám xét két an toàn, cảnh sát phát hiện một máy tính xách tay được tuồn ra khỏi Trung Quốc, chứa 4.741 Bitcoin, trị giá 25,2 triệu bảng Anh vào thời điểm đó.
Cảnh sát cũng tìm thấy nhật ký Qian viết về tham vọng "gặp gỡ một công tước" và "trở thành nữ hoàng của Liberland" - tiểu quốc tự xưng nằm trên vùng đất tranh chấp giữa Croatia và Serbia.
Tiền mặt tìm thấy trong cuộc đột kích của cảnh sát vào tháng 10/2018. Ảnh: Met Police
Cả Qian và Wen đều không bị bắt giữ vào thời điểm này vì cảnh sát không biết mức độ nghiêm trọng của vụ việc mà họ đã phát hiện.
Sa lưới vì giao dịch 8,2 Bitcoin
Dù nhiều tài sản đã bị tịch thu, Qian vẫn trốn tránh cảnh sát trong 5 năm. Bà ta tiếp tục rửa số tiền điện tử còn có thể tiếp cận.
Trong khi đó, Wen đến St Kitts & Nevis để tìm cơ hội đầu tư tại đây. Cô ta cũng đến Dubai, mua thành công hai bất động sản, lập tức cho thuê và bán trong vòng một năm.
Wen bị bắt vào tháng 5/2021, bị kết tội rửa tiền và nhận án 6 năm 8 tháng tù vào năm 2024.
Sau khi Wen bị bắt, Qian tìm được đồng phạm mới là Ling Seng Hok, 47 tuổi, quốc tịch Malaysia. Anh ta phụ trách đổi bitcoin thành tiền mặt, thuê các bất động sản làm nơi cư trú cho Qian, bao gồm một căn hộ Airbnb ở Scotland.
Ling thuê nhân viên với hợp đồng trả lương cao gấp đôi nếu họ bị giam giữ hoặc trục xuất. Anh ta cũng cố lấy hộ chiếu Malaysia hoặc Hong Kong giả cho Qian, sử dụng ảnh của cố diễn viên Hong Kong Lydia Sum.
Việc theo dõi Ling đã giúp cảnh sát bắt giữ Qian.
Điều chấm dứt hành trình trốn chạy của Qian là một giao dịch bitcoin nhỏ. Khi một ví điện tử đã lâu không hoạt động liên kết với Qian chuyển 8,2 Bitcoin vào tài khoản dưới tên Ling hồi tháng 2/2024, các điều tra viên tại Sở Cảnh sát Thủ đô London đã lần theo dấu vết kỹ thuật số truy lùng bộ đôi.
Hai tháng sau, cảnh sát bắt giữ cả hai nghi phạm: Qian ở York và Ling ở Leeds.
Tại căn hộ Airbnb yên tĩnh ở ngoại ô York, Qian thuê bốn người Malaysia để đảm nhiệm các công việc như nấu ăn, mua sắm và dọn dẹp, có hợp đồng ràng buộc họ phải giữ kín danh tính và nơi ở của bà ta.
Cảnh sát thu giữ bốn ví tiền điện tử chứa số Bitcoin trị giá hơn 62 triệu bảng Anh được cất giấu trong túi ẩn trên quần Qian mặc khi bị bắt, cùng hai hộ chiếu giả và lượng lớn tiền mặt.
Ngày 11/11, tòa án ở Anh tuyên án Qian 11 năm 8 tháng tù vì tội rửa tiền. Ling bị kết án 4 năm 11 tháng tù.
Khi tuyên án, thẩm phán gọi Qian là kẻ chủ mưu của toàn bộ tội ác, với động cơ là lòng tham.
Cảnh sát đã thu hồi được hơn 61.000 bitcoin từ Qian, hiện có giá trị khoảng 5 tỷ bảng Anh (6,6 tỷ USD), gọi đây là vụ tịch thu tiền điện tử lớn nhất trên thế giới. Số bitcoin này đang được xem xét trong các thủ tục tố tụng dân sự để xác định số tiền sẽ được trả lại cho các nạn nhân ở Trung Quốc.
Tuệ Anh (theo CNA, The Guardian, Independent)