Theo công bố của Research and Market tháng 6 năm nay, thị trường nhà thông minh toàn cầu (bao gồm các thiết bị gia dụng, cảm biến, nội thất thông minh, màn hình giải trí...) đang ở giai đoạn bùng nổ.
VnExpress cùng Ngân hàng Thương mại Cổ phần Quân đội (MB) hiện triển khai khảo sát ghi nhận những khó khăn, rào cản và nhu cầu thực tế khi vay vốn của hộ kinh doanh và doanh nghiệp. Tham gia khảo sát tại đây
Quy mô thị trường dự báo sẽ tăng từ 133,3 tỷ USD vào năm 2025 lên 1.030 tỷ USD vào năm 2035. Tốc độ CAGR đạt 20,47%. Báo cáo này dự đoán châu Á là khu vực có tốc độ tăng trưởng cao nhất trong cùng giai đoạn.
Tại Việt Nam, báo cáo của Imarc Group cho thấy quy mô thị trường nhà thông minh đạt khoảng 700 triệu USD năm 2024, chiếm gần 15% toàn khu vực Đông Nam Á và được dự báo tăng mạnh trong thập kỷ tới. Đến năm 2033, quy mô thị trường có thể đạt 1,7 tỷ USD.
Theo ông Lương Hoàng Ngọc, Chủ tịch Hợp Long - đơn vị với hơn 15 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực phân phối thiết bị tự động hóa, sản phẩm công nghệ và gia dụng thông minh, thị trường này vài năm gần đây đã ghi nhận mức tăng trưởng nhanh hơn so với dự kiến. Sự tăng trưởng trở nên rõ nét sau đại dịch khi người dùng chủ động tìm kiếm các giải pháp công nghệ nhằm mục đích tiết kiệm thời gian, giảm sức lao động và nâng cao chất lượng sống cho gia đình.
Dư địa lớn từ nhu cầu sống tiện nghi
Hợp Long hiện là đối tác của hàng loạt thương hiệu toàn cầu như Ecovacs, Xiaomi, Schneider... Đơn vị cũng sở hữu thương hiệu thương mại Giga Digital, chuyên phân phối thiết bị gia dụng thông minh. Người đứng đầu Hợp Long nhận định Việt Nam đang trở thành một trong những thị trường phát triển nhanh nhất khu vực ở phân khúc thiết bị gia dụng, đặc biệt là các sản phẩm như robot hút bụi, máy lọc không khí và khóa cửa kết nối.
"Người dùng Việt đã đi rất nhanh trong hành trình ứng dụng công nghệ. Chẳng hạn nếu trước đây robot hút bụi hay khóa thông minh là hàng xa xỉ, nay chỉ với vài triệu đồng họ đã có thể sở hữu thiết bị kết nối ứng dụng, tự động vận hành", ông Ngọc nhìn nhận.
Ông Lương Hoàng Ngọc - Chủ tịch Hợp Long. Ảnh: NVCC
Dẫn chứng về sự phát triển, doanh nghiệp này cho biết doanh thu nhóm sản phẩm thông minh tăng trung bình 50% mỗi năm trong ba năm gần đây, gấp đôi tốc độ tăng trưởng chung của ngành điện tử tiêu dùng. Riêng nhóm gia dụng rảnh tay như robot hút bụi và máy lau sàn tăng 150% mỗi năm, giúp đơn vị chiếm khoảng 70% doanh số khu vực Đông Nam Á và 15% toàn châu Á. Các sản phẩm khác như máy lọc không khí, hút ẩm, TV thông minh cũng ghi nhận mức tăng lần lượt 45%, 120% và 185%.
Theo đại diện đơn vị, đằng sau sự mở rộng nhanh chóng của ngành là những thay đổi về cấu trúc dân số và lối sống. Việt Nam đang có tỷ lệ hộ độc thân, gia đình trẻ và người sống tại chung cư tăng mạnh. Không gian sinh hoạt thu hẹp, áp lực thời gian khiến người dùng ưu tiên các thiết bị có thể tự vận hành, tự kết nối, đồng bộ.
Theo khảo sát nội bộ của Hợp Long, hơn 40% khách hàng hiện nay thuộc nhóm gia đình trẻ và gia đình có con nhỏ. Nhóm người dùng này chi tiêu nhiều cho các sản phẩm "giải phóng sức lao động", đặc biệt là robot dọn dẹp, máy lọc không khí và thiết bị nhà bếp tự động.
Robot dọn dẹp là phân khúc có tốc độ tăng trưởng nhanh. Ảnh: Ecovacs
Bà Nguyễn Hà - Giám đốc Marketing Hợp Long E-commerce đánh giá môi trường sống thay đổi đang thúc đẩy người tiêu dùng Việt đầu tư cho các giải pháp toàn diện hơn, hướng tới cuộc sống thông minh và an toàn. Chẳng hạn, tốc độ đô thị hóa nhanh kéo theo áp lực môi trường, không gian sống khép kín. Các sản phẩm lọc không khí và hút ẩm trở thành nhu cầu thiết yếu, nhiều thời điểm "cháy hàng". Xu hướng này góp phần tạo dư địa rộng mở cho ngành gia dụng thông minh
Doanh nghiệp Việt trước cơ hội vươn ra thị trường
Nhu cầu tiêu dùng tạo ra dư địa rộng lớn để doanh nghiệp Việt cùng tham gia, xây dựng hệ sinh thái phục vụ người Việt.
Theo ông Nguyễn Minh Tân, Giám đốc Giga - một nền tảng phân phối sản phẩm công nghệ, gia dụng thông minh - hiện nay các thương hiệu ngoại vẫn chiếm lĩnh thị trường. Song, doanh nghiệp Việt có thể "biến hóa", phát triển nương theo thị trường ở các vai trò như phân phối, xây dựng dịch vụ đi kèm.
Chẳng hạn, ông dẫn chứng người tiêu dùng Việt thường mua sản phẩm từ nhiều thương hiệu khác nhau, nhưng lại gặp khó khi kết nối chúng trong cùng một hệ thống. Do đó, doanh nghiệp Việt có thể phát triển các dịch lắp đặt, xây dựng công nghệ để đồng bộ hoặc bảo trì trọn gói sản phẩm.
"Tại Giga, chúng tôi phát triển các giải pháp tích hợp toàn diện, kết hợp thiết bị với dịch vụ kỹ thuật, tư vấn và chăm sóc định kỳ. Mô hình 'mua một lần dùng dài lâu' giúp người dùng giảm rủi ro khi tự cài đặt, đồng thời tạo dòng doanh thu dịch vụ ổn định", ông Tân nói.
Nhân viên kỹ thuật tại Giga. Ảnh: Giga
Trước ý kiến cho rằng thị trường gia dụng thông minh chỉ phổ biến ở đô thị, khó mở rộng quy mô, đại diện các đơn vị trong ngành cho rằng thực trạng này đúng nhưng không đáng lo ngại. Khu vực tỉnh, nông thôn chưa quá phổ biến thiết bị gia dụng thông minh như là những "vùng xanh" có thể khai thác trong dài hạn.
Ông Lương Hoàng Ngọc cho rằng người dùng tại khu vực này thường cân nhắc kỹ hơn và ngại thay đổi thói quen. Họ đã mặc định "quét nhà bằng chổi, rửa chén bằng tay" nhưng khi nhận thấy hiệu quả thực tế, vẫn sẵn sàng chi tiêu. Do đó, để tiếp cận khu vực này, hướng đi phù hợp là đẩy mạnh hoạt động trải nghiệm tại chỗ, bảo hành nhanh ngay tại nơi ở.
Ở góc độ ngành nghề, sự phát triển của thiết bị gia dụng thông minh cũng mở ra nhu cầu lao động mới. Các vị trí kỹ thuật viên lắp đặt, bảo trì, hay chuyên viên tư vấn - thiết kế giải pháp nhà thông minh đang được đào tạo mạnh. "Ngành này đòi hỏi nhân lực vừa am hiểu điện - điện tử, vừa có khả năng tích hợp phần mềm và kết nối IoT", ông Ngọc nhận định.
Do đó, các đơn vị như Hợp Long, Giga hiện hợp tác cùng các trường đại học, cao đẳng để đào tạo kỹ thuật viên chuyên sâu, xây dựng nguồn nhân lực cho thị trường đang mở rộng.
Máy hút ẩm thông minh Lumias, một trong những sản phẩm có sức tăng trưởng mạnh nhất sách do Hợp Long phân phối. Ảnh: Hợp Long
Theo các chuyên gia, giai đoạn 2025-2030 sẽ là bước ngoặt công nghệ của ngành gia dụng. AI (trí tuệ nhân tạo), IoT (Internet vạn vật) và năng lượng tái tạo được dự báo là ba trụ cột định hình tương lai. AI sẽ giúp thiết bị "học" thói quen người dùng và tự vận hành. IoT kết nối toàn bộ hệ sinh thái trong nhà. Năng lượng tái tạo cung cấp nguồn vận hành bền vững và tiết kiệm.
Ông Ngọc cho rằng tương lai, doanh nghiệp Việt không dừng ở vai trò phân phối sản phẩm, mà sẽ đóng vai "người phiên dịch công nghệ", tự phát triển hệ sinh thái riêng. Thông qua hợp tác quốc tế, trình độ tiếp thu công nghệ, đào tạo nhân sự, doanh nghiệp Việt có thể tự nghiên cứu, ứng dụng công nghệ hiện đại vào sản phẩm, đồng thời linh hoạt điều chỉnh theo bối cảnh, thói quen sử dụng của người Việt.
"Ngôi nhà tương lai không chỉ thông minh, mà còn hiểu chủ nhân, tự điều chỉnh và tối ưu hóa chi phí sinh hoạt", ông Ngọc nói. "Đây là cơ hội để doanh nghiệp Việt tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị khi có thể thiết kế và bản địa hóa công nghệ cho người Việt".
Hoài Phương