Pháp luật không quy định việc xâm phạm đến sức khỏe, tính mạng của người khác khiến người đó chết mới được gọi là Giết người.
Việc điều tra, truy tố xét xử một người về tội Giết người hay Cố ý gây thương tích phải căn cứ và dựa vào việc đánh giá toàn diện chứng cứ và nhiều yếu tố như: ý chí chủ quan của người thực hiện hành vi phạm tội; tính chất mức độ của hành vi, vị trí gây ra vết thương trên cơ thể bị hại, động cơ gây án, vật chứng; việc bị hại không chết có phải là ngoài ý thức, mong muốn chủ quan của bị cáo hay không,....
Ngày 31/12/2021, Chánh án TAND Tối cao đã ban hành Quyết định số 594, công bố Án lệ số 47/2021 "Về việc xác định tội danh trong trường hợp bị cáo dùng hung khí nguy hiểm đâm vào vùng trọng yếu của cơ thể bị hại".
Theo tình huống được nêu trong Án lệ số 47, bị cáo đã dùng dao là hung khí nguy hiểm đâm vào vùng bụng của bị hại là vùng trọng yếu của cơ thể con người. Cơ quan chuyên môn xác định bị hại không chết là "ngoài ý muốn chủ quan của bị cáo". Giải pháp pháp lý trong trường hợp này là, "tòa án phải xác định bị cáo chịu trách nhiệm hình sự về tội Giết người".
Ngày 13/6/2023 TAND Tối cao tiếp tục ban hành Công văn số 100 về việc áp dụng Án lệ số 47/2021. Trong công văn nêu rõ để áp dụng án lệ này, trước tiên cần xác định "vùng trọng yếu trên cơ thể của con người là những vùng có các cơ quan quan trọng quyết định đến sự sống của con người". Ví dụ: tim, gan, thận, não, động mạch chủ...). Nếu người bị xâm hại mà không được cấp cứu kịp thời sẽ chết.
Như vậy, mặc dù cháu của anh dùng dao đâm nạn nhân bị thương và họ không chết nhưng căn cứ vào các tài liệu, chứng cứ đã thỏa mãn đủ các yếu tố theo hướng dẫn của TAND Tối cao thì vẫn có thể bị truy điều tra, truy tố về tội Giết người (thuộc trường hợp phạm tội chưa đạt).
Việc quyết định hình phạt trong trường hợp phạm tội chưa đạt được quy định tại Điều 57 Bộ luật Hình sự. "Đối với trường hợp phạm tội chưa đạt, nếu điều luật được áp dụng có quy định hình phạt cao nhất là tù chung thân hoặc tử hình thì áp dụng hình phạt tù không quá 20 năm; nếu là tù có thời hạn thì mức hình phạt không quá 3/4 mức phạt tù mà điều luật quy định".
Ngoài ra, điểm d khoản 2 Điều 2 Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và Công cụ hỗ trợ năm 2024 (có hiệu lực ngày 01/01/2025) quy định vũ khí quân dụng bao gồm cả dao có tính sát thương cao sử dụng với mục đích xâm phạm tính mạng, sức khỏe con người trái pháp luật.
Cụ thể, tại khoản 6 Điều 2 Luật này định nghĩa: "Dao có tính sát thương cao là dao sắc, dao nhọn thuộc danh mục do Bộ trưởng Bộ Công an ban hành" (tại Phụ lục 5 ban hành kèm theo Thông tư 75/2024 của Bộ trưởng Công an).
Do vậy, các trường hợp sử dụng dao có tính sát thương cao với mục đích xâm phạm tính mạng, sức khỏe con người trái pháp luật còn có thể bị truy tố thêm tội Sử dụng trái phép vũ khí quân dụng quy định tại Điều 304 Bộ luật Hình sự hiện hành.
Luật sư Hoàng Anh Sơn
Đoàn luật sư TP HCM
>> Quay lại