Talkshow 'giải mã' bệnh thận mạn và cách phòng ngừa

Tập 1 chương trình "Thận khỏe - Đời vui" sẽ phát sóng trên HTV7 17h ngày 5/10 với sự tham gia của PGS.TS.BS Phạm Văn Bùi - Chủ tịch Hội Lọc máu quốc tế (2023-2027), Chủ tịch Hội Lọc máu TP HCM, Giáo sư thỉnh giảng Đại học Liege (Bỉ), Giảng viên cao cấp trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch và ThS.BSCKII Vũ Thị Minh Hoa - Phó chủ tịch Hội Lọc máu TP HCM, Trưởng khoa Thận - Lọc máu, Bệnh viện Nguyễn Tri Phương (TP HCM).

Bệnh thận mạn trên thế giới đang nổi lên như là một vấn đề sức khỏe toàn cầu. Hiện nay, bệnh này được xếp song song với các bệnh lý phổ biến như bệnh nhiễm, bệnh tim mạch, bệnh chuyển hóa. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), bệnh thận mạn hiện là căn bệnh gây tử vong hàng đầu.

Còn tại Việt Nam, các thống kê gần đây cho thấy nước ta có hơn 8,7 triệu người mắc bệnh thận mạn, chiếm 12,8% số người trưởng thành. Số ca mắc mới mỗi năm lên đến 8.000 và số bệnh nhân cần điều trị lọc máu do tiến triển của bệnh thận mạn lên đến khoảng 800.000 người. Theo số liệu từ Hội Lọc máu Việt Nam năm 2020, cả nước có hơn 5.000 máy lọc thận, nghĩa là chỉ đáp ứng gần 30% nhu cầu.

Bệnh gây gánh nặng tài chính cho người bệnh, gia đình và xã hội. Nhiều báo cáo ước tính, tại Việt Nam mỗi bệnh nhân suy thận phải tốn chi phí lên đến 200 triệu đồng mỗi năm, chưa tính bảo hiểm y tế cho việc chạy thận nhân tạo. Nhiều người buộc phải từ bỏ điều trị do không đủ khả năng chi trả.

Những năm qua, số lượng bệnh nhân liên tục gia tăng, trẻ hóa song cộng đồng chưa có nhận biết đầy đủ về căn bệnh. Điều này thôi thúc Hội Lọc máu TP HCM phối hợp Tập đoàn Y khoa Nipro và Đơn vị Công nghệ Y tế của FPT thực hiện chuỗi talkshow "Thận khỏe - Đời vui", với sự tham gia của các chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực thận, lọc máu trên cả nước nhằm cung cấp kiến thức từ góc nhìn của chuyên gia, nâng cao hiểu biết về căn bệnh tới cộng đồng.

Khi thận có vấn đề, các cơ quan trong cơ thể cũng bị ảnh hưởng

Theo các chuyên gia trong lĩnh vực thận, lọc máu, thận giữ khá nhiều chức năng trong cơ thể. Thận có chức năng thải chất độc ra khỏi cơ thể thông qua nước tiểu. Các chất độc này có thể do cơ thể sản xuất ra trong quá trình chuyển hóa, hoặc được cung cấp từ bên ngoài vào. Khi thận bị tổn thương, các chất độc này không thải ra khỏi cơ thể mà tích tụ tại thận.

Thận duy trì môi trường cân bằng cho cơ thể, cân bằng điện giải để các cơ quan hoạt động tốt. Khi chức năng thận bị suy giảm, môi trường trong cơ thể bị rối loạn, từ đó dẫn tới rối loạn tất cả các cơ quan trong cơ thể.

Thứ ba, thận cùng với tim và hệ thần kinh giữ vai trò điều hòa huyết áp. Vì thế, khi chức năng thận suy giảm, huyết áp cũng gặp vấn đề. Ngược lại, khi huyết áp bất thường cũng ảnh hưởng tới chức năng thận.
Bên cạnh đó, thận tiết chất kích thích tủy xương tạo hồng cầu và chuyển hóa vitamin D thành dạng hoạt động giúp tăng hấp thụ canxi, đưa canxi từ máu đi vào hệ xương giúp hệ xương vững chắc. Vì vậy những người bị bệnh thận, đặc biệt giai đoạn tiến triển, sẽ thường gặp các vấn đề về xương.

Nguyên nhân dẫn đến bệnh thận

Thận là một cơ quan quan trọng trong cơ thể, là đích bị tấn công bởi rất nhiều loại bệnh lý cũng như các yếu tố nội tại hoặc từ bên ngoài vào cơ thể. Các chuyên gia trong lĩnh vực thận, lọc máu cho biết, những yếu tố gây tổn thương cho thận gồm hai trường hợp là tổn thương thận cấp và tổn thương thận mạn.

Những yếu tố từ môi trường hoặc hoạt động nội môi tấn công có thể gây ra tổn thương thận cấp. Đơn cử, uống thuốc không theo chỉ định bác sĩ, hoặc uống các thuốc có hại cho thận. Nếu ngưng các yếu tố đó kịp thời thì chức năng thận có thể hồi phục. Điều đáng mừng là trong những trường hợp tổn thương thận cấp, đa số chức năng thận hồi phục hoàn toàn nếu được chữa trị kịp thời.

Những bệnh lý như béo phì, đái tháo đường, tăng huyết áp, tim mạch là nhóm nguyên nhân chính gây tổn thương thận mạn. Với những trường hợp này, khi chữa trị, thận không phục hồi hoàn toàn nhưng có thể hạn chế tình trạng chuyển biến nặng hơn.

Tổn thương thận mạn ít được chú ý vì những dấu hiệu tổn thương không điển hình khiến người bệnh dễ chủ quan. Hoặc đó là những triệu chứng cũng xuất hiện trên bệnh lý của các cơ quan khác như táo bón, buồn nôn. Do bệnh thận không có triệu chứng cụ thể, các chuyên gia khuyến cáo nên khám sức khỏe định kỳ hàng năm, trong đó có kiểm tra chức năng thận và xét nghiệm nước tiểu để biết được bệnh thận mạn ở giai đoạn sớm.

Các biện pháp bảo vệ thận

Các chuyên gia đều khuyên, để bảo vệ thận cũng như sức khỏe, cần đi khám sức khỏe định kỳ hàng năm hoặc mỗi 6 tháng một lần.

Trừ nguyên nhân bẩm sinh, thì những nguyên nhân dẫn đến bệnh thận như đái tháo đường, tăng huyết áp, sử dụng thuốc bừa bãi đều có thể phòng ngừa được. Vì thế nên ăn uống lành mạnh, hạn chế đồ ngọt, không ăn quá mặn, hạn chế dầu mỡ để phòng tránh những căn bệnh có thể gây nguy cơ cho thận.

Việc tập luyện ít nhất ba lần mỗi tuần, mỗi lần ít nhất 30-45 phút giúp bảo vệ tim mạch, ngăn ngừa rối loạn chuyển hóa, từ đó phòng ngừa những bệnh lý có thể ảnh hưởng bất lợi cho thận, góp phần bảo vệ thận. Không hút thuốc lá phòng ngừa được nhiều bệnh, trong đó có bệnh thận mạn. Tạo môi trường sống trong sạch giúp ngăn ngừa những bệnh lý viêm nhiễm - một trong những nguyên nhân gây ra những bệnh lý ở thận.

Kim Anh