Sau 3 năm kể từ 2022, cuộc thi Sáng kiến Khoa học do VnExpress tổ chức đã có hàng trăm giải pháp, sản phẩm nghiên cứu tham gia, trong đó 20 dự án tiêu biểu được trao giải. Các dự án được lựa chọn thể hiện tính sáng tạo, tiềm năng ứng dụng thực tế góp phần mang hiệu quả kinh tế và cuộc sống tiện lợi hơn.
Trong số này sản phẩm bếp đun củi tạo nước nóng thay bình nóng lạnh điện, bình năng lượng mặt trời của tác giả Dương Quang Kiều (43 tuổi) phường Hòa Hương, TP Tam Kỳ, Quảng Nam, được trao giải năm 2024.
Anh Kiều cho biết, sau khi thắng giải, sản phẩm được nhiều hội nhóm thiện nguyện kết nối để làm nước nóng cho vùng núi phía Bắc. Anh cũng chủ động kêu gọi nhiều mạnh thường quân đầu tư, lắp bếp cho điểm trường Răng Chuỗi, Trà Tập, Nam Trà My, Quảng Nam. "Nhiều cơ quan truyền thông biết đến, xã hội quan tâm nhiều hơn, lan tỏa sản phẩm rộng rãi hơn", anh Kiều nói, thêm rằng giải thưởng rất ý nghĩa trong việc đưa các kết quả nghiên cứu vào cuộc sống.
Hiện tác giả đã cải tiến hệ thống bếp, thêm tấm pin năng lượng mặt trời để bù lượng nhiệt tổn hao, tăng cường giữ ấm nước.
Giải pháp bếp nước ấm của tác giả Dương Quang Kiều. Video: SKKH
Với Xe cứu hộ lốp của tác giả Đào Văn Minh (Hà Nội) sau khi nhận giải khuyến khích cuộc thi Sáng kiến Khoa học 2023 đã có nhiều người biết đến sản phẩm hơn. "Tôi và gia đình rất tự hào", anh nói.
Sau khi được giải tác giả cũng cải tiến, đổi vật liệu thép đúc thay bằng composite cường lực để sản phẩm "nhỏ gọn hơn, giảm trọng lượng và chi phí", Minh nói. Anh mong muốn các nhà sáng chế được kết nối tới các đơn vị có nhu cầu phát triển, nhân rộng thương mại hóa sản phẩm.
Giành giải nhất năm 2022 với giải pháp chiết tách thành công lycopen từ gấc, nhóm tác giả Viện hóa học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, cho biết nghiên cứu được nâng cấp và có những bước tiến mới. Thành công của nhóm đã giúp làm giảm giá thành lycopen còn 1/3 so với nhập ngoại. Nano lycopen là nguồn dược liệu tiềm năng ứng dụng trong ngành dược, mỹ phẩm và công nghệ thực phẩm.
TS Hồ Thị Oanh, thành viên nhóm cho biết trên nền tảng nghiên cứu này, nhóm phát triển hướng vật liệu nano y sinh, thúc đẩy ứng dụng nhanh kết quả vào cuộc sống.
Nhóm nghiên cứu và sản phẩm lycopen trong ống nghiệm tại phòng lab. Ảnh: NVCC
TS Nguyễn Đoàn Quốc Anh, đại diện nhóm giải Nhất năm 2023 với dự án TIR lens mới cho đèn LED công suất cao, giá thành thấp, nói may mắn khi có kinh phí và cơ hội tiếp tục phát triển dự án. "Tôi dùng toàn bộ số tiền thưởng để phát triển TIR lens mới cho đèn LED ứng dụng chiếu sáng cho các tàu khai thác hải sản sau đó", anh nói.
Năm qua nhóm nghiên cứu tập trung phát triển đèn LED cho tàu cá ứng dụng TIR lens mới này. Đến nay, sản phẩm đèn LED mới ứng dụng cho tàu cá đã hoàn thiện và đang thương mại hóa đầu tiên tại ngư trường tỉnh Bình Thuận.
Sáng kiến Khoa học (Creative Science Contest - CSC) là cuộc thi thường niên do Bộ Khoa học và Công nghệ chỉ đạo, báo VnExpress tổ chức. Cuộc thi bắt đầu nhận bài cho năm 2025. Đây là năm thứ 4 triển khai, cuộc thi nhằm thúc đẩy phong trào nghiên cứu, sáng tạo trong lĩnh vực khoa học công nghệ, hướng tới các nhà khoa học chuyên nghiệp, nhóm tác giả không chuyên và doanh nghiệp. Với chủ đề "Sáng kiến Xanh" cuộc thi năm nay tôn vinh những giải pháp đột phá, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội bền vững, mang lại giá trị thiết thực cho cộng đồng và các vùng khó khăn.
Tổng giá trị giải thưởng lên tới 970 triệu đồng, trong đó Ban tổ chức trao hai giải nhất trị giá 100 triệu đồng mỗi giải, hai giải nhì 70 triệu đồng mỗi giải, hai giải ba 50 triệu đồng mỗi giải dành cho nhóm nhà khoa học chuyên và không chuyên.
Ban tổ chức nhận bài thi theo hình thức trực tuyến đến hết 30/3. Vòng sơ loại diễn ra từ 31/3 - 14/4, chung kết từ 15/4 - 6/5 và lễ trao giải dự kiến tổ chức ngày 17/5 tại Hà Nội.
>>> Nộp bài dự thi tại đây.