Trước khi xung đột ở Gaza bùng phát hồi tháng 10/2023, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu không phải là người ưa mạo hiểm. Dù liên tục đưa ra những bình luận gay gắt với nhóm Hamas, ông thường hành động rất thận trọng. Song với quyết định đưa quân vào tấn công Gaza City bất chấp phản đối từ cộng đồng quốc tế, ông Netanyahu dường như đã gạt bỏ mọi rào cản.
Bộ trưởng Quốc phòng Israel Katz ngày 16/9 đăng trên mạng xã hội X rằng "Gaza City đang bốc cháy", khi quân đội Israel mở đợt tấn công dữ dội nhất vào khu vực trong gần hai năm xung đột. Tổng thư ký Liên Hợp Quốc gọi đòn tấn công này của Israel là "khủng khiếp".
Chiến dịch nhắm vào Gaza City không chỉ khiến làn sóng phẫn nộ của quốc tế tăng cao, mà còn đặt tính mạng 20 con tin Israel mà Hamas đang giữ vào tình thế nguy hiểm. Một lệnh ngừng bắn ở khu vực được xem là điều không tưởng vào thời điểm này.
Bất chấp những điều đó, Thủ tướng Netanyahu dường như không có ý định thay đổi kế hoạch. Ông tuần này đề xuất Israel trở thành "siêu Sparta", ngụ ý quốc gia nên học hỏi cách nền văn minh Hy Lạp cổ đại vươn lên thành cường quốc quân sự nhờ sự cứng rắn. Ông cho biết Israel có thể đối phó với "sự cô lập" bằng một nền kinh tế "tự cung tự cấp".
"Ông ấy mất kiểm soát rồi. Không còn lằn ranh đỏ nào nữa", Itamar Rabinovich, cựu đại sứ Israel tại Mỹ, nói.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tại cuộc họp báo tại Jerusalem ngày 15/9. Ảnh: AP
Giới quan sát cho rằng Thủ tướng Netanyahu đang ngày càng trở nên thách thức hơn, dù đối mặt với áp lực từ gia đình các con tin, những cuộc biểu tình trên đường phố hay bị chính các đồng minh châu Âu quay lưng, chỉ trích. Ông rõ ràng đã đặt cược tất cả vào việc tạo dựng một di sản chiến thắng để xóa nhòa thất bại lớn nhất trong lịch sử Israel, khi nước này hứng chịu cuộc tấn công bất ngờ từ Hamas hồi tháng 10/2023.
Tháng này, Thủ tướng Israel tuyên bố "sẽ không có nhà nước Palestine", khẳng định rõ ràng lập trường về vấn đề này. Tuyên bố cũng được xem như lời đáp trả đối với Pháp, Anh, Canada và Australia, những quốc gia phương Tây sẽ công nhận nhà nước Palestine tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc tuần tới.
Ông Netanyahu đã nắm quyền gần 18 năm và trở thành lãnh đạo tại vị lâu nhất của Israel. Trong suốt những năm đó, ông đã chứng minh bản thân là lãnh đạo sắc sảo, linh hoạt và có lập trường cứng rắn.
Với những người ủng hộ, ông là người duy nhất có đủ bản lĩnh đối mặt với các đối thủ của Israel trên nhiều mặt trận cùng lúc. Ông đã chỉ đạo quân đội Israel hạ sát thủ lĩnh Hezbollah ở Lebanon, làm suy yếu tham vọng hạt nhân của Iran thông qua cuộc chiến tranh 12 ngày, đối phó với lực lượng Houthi ở Yemen, Hamas ở Gaza, cùng các nhóm dân quân ở Syria và Iraq.
Bộ trưởng An ninh Quốc gia Itamar Ben-Gvir, đồng minh cực hữu của ông Netanyahu, tuyên bố ông hoàn toàn tán thành quyết định của Thủ tướng đưa quân vào chiếm đóng Gaza City. "Khoảnh khắc quyết định đã đến", ông viết, thêm hai biểu tượng cảm xúc gồm hình ngọn lửa và chữ X màu đỏ, dường như ám chỉ sự xóa sổ của Hamas hoặc Gaza, và có thể là cả hai.
Bên cạnh đó, ông Netanyahu cũng có lợi thế lớn khi nhận được ủng hộ gần như vô điều kiện của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Giới quan sát cho rằng Thủ tướng Israel ngày càng trở nên táo bạo hơn một phần vì niềm tin rằng dù có chuyện gì xảy ra, nước Mỹ vẫn sẽ đứng về phía ông.
"Ông Trump là người duy nhất trên thế giới có thể yêu cầu Bibi phải làm gì", Ehud Olmert, cựu thủ tướng kiêm người chỉ trích mạnh mẽ ông Netanyahu, nói. "Bibi" là biệt danh của Thủ tướng Netanyahu.
Trong chuyến thăm kéo dài hai ngày tới Israel của Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio đầu tuần này, ông Netanyahu không phải đối mặt với bất kỳ lời chỉ trích nào từ phía Washington, dù trước đó Israel đã thực hiện vụ tập kích ban lãnh đạo Hamas ở Qatar, vốn là đồng minh quan trọng của Mỹ. Ông Rubio nói Mỹ không kỳ vọng vào thỏa thuận với Hamas, "nhóm tuyên bố sứ mệnh của họ là hủy diệt nhà nước Do Thái" và cam kết "ủng hộ kiên định" mục tiêu của Israel.
Cuộc tập kích chưa từng có vào ban lãnh đạo Hamas ở Qatar là dấu hiệu rõ ràng cho thấy Israel tin họ có thể làm mọi việc, vượt qua mọi lằn ranh đỏ mà không bị cản trở, theo giới quan sát.
"Chúng tôi đã thấy Israel gần như tự do oanh tạc các khu vực trên khắp Trung Đông. Và họ sẽ tiếp tục làm như vậy, trừ khi có ai đó hành động quyết liệt để ngăn họ lại", Mairav Zonszein, nhà phân tích cấp cao về Israel tại Tổ chức Khủng hoảng Quốc tế (ICG) ở Bỉ, nói.
Vụ tấn công vào Doha, Qatar khiến nhiều người bất ngờ vì nó vượt xa những gì họ có thể hình dung về giới hạn trong hành động của Israel. "Tôi không nghĩ người Qatar có thể tưởng tượng được rằng có một ngày Israel lại phóng tên lửa vào mục tiêu ngay giữa Doha", nhà phân tích quốc phòng người Palestine Hamze Attar nói.
Cinzia Bianco, chuyên gia thỉnh giảng tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại châu Âu, cho biết các cuộc tấn công trước đây của Israel khắp Trung Đông cho thấy Qatar không hoàn toàn nằm ngoài tầm ngắm. "Nhưng rõ ràng không ai lường trước một cuộc tấn công trực diện như vậy. Và sự bất chấp cùng liều lĩnh đến mức mất kiểm soát trong hành động đó đã khiến mọi người đều phải bất ngờ", Bianco nói.
Các cuộc tập kích của quân đội Israel vào Gaza City trong video đăng ngày 17/9. Video: IDF
Cùng với chiến dịch quân sự đang diễn ra ở Gaza City, nơi quân đội Israel yêu cầu khoảng một triệu người Palestine phải rời đi, giới quan sát tin Israel dường như có kế hoạch tiếp tục cuộc chiến để xóa sổ Hamas, bất kể nguy cơ đổ bể đàm phán.
"Tôi nghĩ điều cốt yếu ở đây là Israel rõ ràng không quan tâm đến bất kỳ thỏa thuận ngừng bắn hay đàm phán hòa bình nào", Zonszein nói.
Các chuyên gia phân tích cho rằng việc Israel dường như chưa phải chịu đòn trừng phạt mạnh tay nào từ các nước trong khu vực và trên thế giới đã khiến chính quyền ông Netanyahu dám thách thức mọi giới hạn.
"Israel đã vượt qua lằn ranh đỏ này đến lằn ranh đỏ khác, nhưng không có gì xảy ra. Mỗi lần vượt giới hạn, họ lại quay lại làm điều đó lần nữa", Rob Geist Pinfold, giảng viên an ninh quốc tế tại Đại học Hoàng gia London, nói.
Thanh Tâm (Theo Al Jazeera, Guardian)