Sáng 31/10, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh phối hợp Hội đồng Lý luận Trung ương tổ chức hội thảo góp ý dự thảo Văn kiện Đại hội 14.
Tại đây, GS Nguyễn Quốc Sửu, Phó giám đốc Học viện Hành chính và Quản trị công, cho biết cải cách bộ máy và cải cách hành chính là nhiệm vụ Đảng, Nhà nước liên tục đặt ra. Đất nước đang bước vào giai đoạn tinh gọn hệ thống chính trị mạnh mẽ nhất từ trước đến nay, đòi hỏi bộ máy phải được tổ chức lại theo hướng hiệu lực, hiệu quả và rõ trách nhiệm hơn.
"Năm 2025 đánh dấu cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy - quyết định đúng đắn giúp giải quyết triệt để tình trạng cồng kềnh, chồng chéo nhiều năm. Tuy nhiên, thực tế triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp đang bộc lộ ba thách thức lớn cần khắc phục", ông nói.
Thách thức đầu tiên là phải xác định lại triết lý phân quyền. Sau khi chuyển từ mô hình bốn cấp (trung ương, tỉnh, huyện, xã) sang ba cấp (trung ương, tỉnh, xã), 28 nghị định phân cấp ban hành tháng 7 vẫn mang dáng dấp song trùng trực thuộc. "Muốn địa phương được quyền quyết, làm và chịu trách nhiệm thì quyền hạn phải được quy định rõ trong luật", ông nói và đề nghị xác định rành mạch giữa các hình thức phân quyền song trùng, giám sát, điều chỉnh, bổ trợ, đồng thời bảo đảm phù hợp với văn hóa, chính trị và kinh tế Việt Nam.
GS Nguyễn Quốc Sửu. Ảnh: Nguyên Phong
Thách thức thứ hai nằm ở cấp xã, phường - nơi trong ba tháng qua mới chỉ đóng vai trò "trạm trung chuyển" cung cấp dịch vụ công, chưa thể hiện đầy đủ chức năng chính quyền. Ông cho rằng cần phân biệt rõ giữa cấp hành chính và cấp chính quyền, đồng thời thay đổi cách quản trị, không "đồng phục" biên chế giữa các địa bàn có quy mô dân số khác nhau.
"Phường 50.000 dân và 150.000 dân có nhu cầu khác nhau nhưng cán bộ lại bằng nhau, như thế rất khó làm việc", ông nêu.
Ông dẫn chứng, trước đây một phòng Giáo dục cấp quận có 16-18 người, nay tại phường chỉ còn hai cán bộ phụ trách giáo dục nhưng phải quản lý tới 20 trường học. Nếu hai người làm giáo dục ở phường mà không đúng chuyên môn thì rất khó hoàn thành nhiệm vụ.
Thách thức thứ ba là cùng lúc tinh gọn bộ máy, khối lượng công việc tăng nhưng thu nhập, phụ cấp, đãi ngộ của cán bộ cơ sở không thay đổi. "Cán bộ, công chức làm nhiều việc hơn, trách nhiệm cao hơn nhưng thu nhập không đổi thì khó có động lực. Cần chính sách khuyến khích và lấy sự hài lòng của người dân làm tiêu chí đánh giá", ông đề xuất.
Từ đó, GS Nguyễn Quốc Sửu kiến nghị dự thảo Văn kiện cần bổ sung nội dung tổng kết những công việc lớn đã thực hiện trong năm 2025, đặc biệt là xây dựng nền hành chính công vụ hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả. Ông nhấn mạnh tinh thần "dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm" phải được cụ thể hóa thành "dám quyết" trong hành động. "Vấn đề đã chín, đồng thuận cao thì phải dám quyết luôn", ông nói.
PGS Vũ Thị Phương Hậu. Ảnh: Nguyên Phong
Trọng dụng nhân tài khu vực công
PGS Vũ Thị Phương Hậu, Viện trưởng Viện Văn hóa và Phát triển, cho rằng đột phá chiến lược về nguồn nhân lực chất lượng cao được xác định trong Văn kiện Đại hội 13 là khâu then chốt của phát triển, nhưng thời gian qua vẫn chưa phát huy đúng vai trò. Hạn chế lớn nhất nằm ở nhận thức và cách tiếp cận. Dù Đảng đã nhất quán coi con người là trung tâm của quá trình phát triển, nhiều cấp, ngành vẫn chưa thực sự thấm nhuần quan điểm này.
"Chúng ta vẫn đánh giá nhân lực nặng về bằng cấp, chưa coi trọng năng lực sáng tạo và thực hành", bà nói, nhấn mạnh cơ chế trọng dụng, thu hút nhân tài tuy có cải tiến nhưng chưa đủ hấp dẫn. Sự phối hợp giữa Nhà nước, nhà trường, nhà khoa học và doanh nghiệp cũng còn lỏng lẻo. Môi trường làm việc trong khu vực công còn cứng nhắc, thiếu động lực khuyến khích sáng tạo và cống hiến.
Bà đề nghị dự thảo Văn kiện Đại hội 14 bổ sung nhóm giải pháp đủ mạnh để trọng dụng, khuyến khích sáng tạo và phát huy vai trò nhân tài khu vực công, coi đây là "chìa khóa của phát triển quốc gia trong giai đoạn mới".
Vũ Tuân