Lost Armour, trang phân tích thông tin tình báo dựa trên các nguồn công khai có trụ sở tại Nga, ngày 17/10 công bố video thiết bị bay không người lái (drone) điều khiển bằng cáp quang tập kích khẩu đội pháo tự hành AS-90 và M109A3GN của Ukraine ở khu dân cư Gusinka và Rubezhnoe thuộc tỉnh Kharkov.
Trong video đầu tiên, drone Nga luồn qua khe hở giữa tấm lưới che chắn và nóc công sự rồi lao vào đuôi tổ hợp AS-90. Vụ nổ làm hư hại pháo tự hành và xé rách lưới, mở đường cho drone thứ hai thực hiện cú đánh bồi. Drone thứ ba tiếp cận mục tiêu, cho thấy đám cháy bao trùm toàn bộ công sự và nhiều khả năng đã thiêu rụi pháo tự hành Ukraine.
Drone cáp quang Nga tập kích pháo tự hành AS-90 và M109 Ukraine tại tỉnh Kharkov trong video công bố ngày 17/10. Video: Lost Armour
Video tiếp theo ghi lại cảnh drone cáp quang Nga tiếp cận nơi cất giấu pháo tự hành M109A3GN, lách qua các cành cây và khe hở trên lưới ngụy trang, rồi nhắm vào vị trí giữa mặt trước tháp pháo và nóc khoang động cơ.
Phương tiện thứ hai cũng áp dụng đường bay tương tự để thực hiện đòn đánh bồi. Camera ảnh nhiệt trên UAV trinh sát Nga tại khu vực sau đó phát hiện đám cháy lớn tại vị trí hứng đòn tập kích.
Bộ Quốc phòng Nga và quân đội Ukraine chưa bình luận về các video trên.
Pháo tự hành AS-90 do Anh phát triển từ giữa những năm 1980 và được biên chế vào năm 1992, mỗi khẩu có giá khoảng 2,7 triệu USD. AS-90 dùng pháo L/39 cỡ nòng 155 mm, tầm bắn hơn 24 km, có thể bắn loạt ba viên trong 10 giây hặc 6 phát mỗi phút ở cường độ cao.
Anh chế tạo tổng cộng 179 tổ hợp AS-90, trong đs 68 khẩu kèm phụ tùng đã được viện trợ cho Ukraine từ khi xung đột bùng phát.
Oryx, trang phân tích thông tin chiến sự có trụ sở tại Hà Lan, cho biết ít nhất 21 tổ hợp AS-90 Ukraine đã bị phá hủy hoặc hư hại. Trong khi đó, Lost Armour ước tính 27-29 khẩu pháo loại này đã bị phá hủy, dựa trên những hình ảnh được xác nhận.

Vị trí một số khu dân cư ở tỉnh Kharkov. Đồ họa: RYV
M109A3GN là phiên bản pháo tự hành được Na Uy đặt mua từ Tây Đức và nâng cấp trong thập niên 1980. Biến thể này được Tây Đức phát triển từ dòng M109 Paladin do Mỹ chế tạo, bổ sung nòng pháo mới do Rheinmetall phát triển và đạt tầm bắn 24 km, so với 14,6 km của mẫu M109 nguyên bản.
Mỗi tổ hợp M109 có giá khoảng 2-3 triệu USD, tùy vào hợp đồng và biến thể. Ukraine đã nhận nhiều phiên bản M109 từ phương Tây, trong đó hiện đại nhất là 18 tổ hợp M109A6 được Mỹ viện trợ năm 2023. Theo Oryx, ít nhất 87 khẩu M109 của Ukraine đã bị phá hủy và 16 tổ hợp bị hư hại trong giao tranh.
Nguyễn Tiến (Theo RIA Novosti, AFP, AP)