Chiến thuật mới của Nga khiến hạ tầng năng lượng Ukraine thiệt hại nặng

Quân đội Nga ngày 7/10 tập kích Ukraine bằng 152 máy bay không người lái (UAV) tự sát và mồi bẫy, cùng hai tên lửa đạn đạo Iskander-M. Bộ tư lệnh không quân Ukraine tuyên bố đã bắn hạ và gây nhiễu 88 UAV, thừa nhận 2 tên lửa Iskander-M và 52 phi cơ đã đánh xuống 10 địa điểm.

Trong số mục tiêu bị tấn công có trạm biến áp, nhà ga và đoàn tàu tại tỉnh Sumy và Poltava, cũng như trạm biến áp trung thế của nhà máy Yuzhkabel ở thành phố Kharkov.

 

 

Ukraine bỏ lọt toàn bộ tên lửa Iskander-M, hơn 50 UAV Nga

Quân đội Nga từ tháng 8 bắt đầu tăng cường tấn công hạ tầng năng lượng Ukraine, mở màn với trận tập kích vào kho dầu ở tỉnh Odessa. Nhà máy điện Trypolska ở tỉnh Kiev hứng đòn tập kích ngày 8/9, khiến khu vực lân cận và một số nơi ở thủ đô Kiev bị mất điện.

Đầu tháng 10, các cơ sở sản xuất khí đốt ở tỉnh Kharkov và Poltava hứng đòn tập kích hiệp đồng quy mô lớn, khiến sản lượng hàng ngày tụt đến 40%. "Đây là cuộc tấn công lớn nhất vào hạ tầng sản xuất khí đốt của chúng tôi từ khi chiến sự bùng phát", Serhy Koretsky, lãnh đạo công ty năng lượng Naftogaz của Ukraine, cho biết.

Bộ Quốc phòng Nga thường khẳng định các đòn tập kích đều nhằm vào hạ tầng công nghiệp quốc phòng, cũng như hệ thống năng lượng phục vụ hoạt động của quân đội Ukraine. Giới chuyên gia Ukraine nhận định hạ tầng trọng yếu của nước này gần đây trúng đòn nhiều hơn, trong đó có nhiều cơ sở năng lượng, là do Nga đã thay đổi chiến thuật.

Anatoly Khrapchynsky, phó giám đốc một công ty sản xuất thiết bị tác chiến điện tử Ukraine, cho biết Nga dùng nhiều loại vũ khí hơn và tăng đáng kể mật độ tập kích. "Hiệu quả của những đợt tấn công này trở nên rõ rệt hơn. Đối phương không chỉ huy động nhiều loại vũ khí mà còn tăng mật độ, phóng cùng lúc loạt tên lửa và UAV về phía mục tiêu từ nhiều hướng", ông nói.

Sau khi thu thập thông tin tình báo về hệ thống phòng không triển khai gần mục tiêu, thời gian nạp đạn và chuyển trạng thái của chúng, lực lượng Nga sẽ chọn thời điểm phù hợp để lượng vũ khí họ sử dụng vượt xa khả năng đối phó của các đơn vị Ukraine.

Nga gần đây thường dùng UAV mồi bẫy kiểu Gerbera để đánh lạc hướng phòng không Ukraine, cũng như cho UAV tự sát Geran-2 và tên lửa bay qua các khu vực đông dân cư. "Điều này làm phức tạp quá trình đánh chặn, có thể gây ra những hậu quả khó lường khi tìm cách bắn hạ chúng", Khrapchynsky nói.

Ngoài điều chỉnh chiến thuật, quân đội Nga còn thay đổi cách chọn lựa mục tiêu.

Những đòn tập kích hiệp đồng trong quá khứ thường nhắm tới nhà máy sản xuất điện và cơ sở truyền tải lớn do công ty điều hành lưới điện quốc gia Ukraine Ukrenergo vận hành. Giờ đây Nga chuyển sang tấn công hệ thống phân phối, gồm các công ty điện lực khu vực và đơn vị cung cấp cho người tiêu dùng.

"Phương thức này rất nguy hiểm với Ukraine, do tất cả hệ thống phòng thủ và chương trình bảo vệ về mặt kỹ thuật đang chủ yếu tập trung vào những doanh nghiệp năng lượng lớn nhất đất nước như Ukrenergo và Naftogaz", Hennady Riabtsev, giám đốc Trung tâm khoa học kỹ thuật Psychea có trụ sở tại Kiev, cảnh báo.

Chính quyền cấp địa phương Ukraine chịu trách nhiệm đảm bảo an toàn cho công ty cung cấp điện, song họ không thể duy trì mức độ bảo vệ cần thiết ở mọi nơi vì thiếu kinh phí. Ông Riabtsev cho rằng Nga đang xây dựng chiến thuật phù hợp nhờ thông tin chi tiết hơn về tình hình tại từng địa phương Ukraine.

"Nga có thể đã phân tích dữ liệu và chuyển sang tấn công thiết bị của những đơn vị vận hành tại chỗ. Điều này thể hiện qua hậu quả sau những trận tập kích nhằm vào thành phố Shostka và Chernihiv", ông nói.

Các chuyên gia khuyến cáo Ukraine cần tăng cường lưới phòng không tại những vùng có cơ sở cung cấp năng lượng, trong đó khu vực miền bắc là nơi có lưới phòng không yếu nhất cả nước. "Tỉnh Chernihiv là nơi mà UAV Nga đánh trúng nhiều mục tiêu nhất. Điều này cho thấy vấn đề đối với cả hệ thống phòng không và các biện pháp bảo vệ kỹ thuật ở khu vực này", Riabtsev nói.

Khrapchynsky cũng cho rằng Ukraine cần tăng cường hệ thống phòng thủ và thiết lập trận địa phòng không gần những cơ sở chiến lược. "Trong các biện pháp bảo vệ về mặt kỹ thuật, phương án duy nhất có hiệu quả là đưa cơ sở xuống lòng đất", ông cho biết.

Nghị sĩ Serhy Nahorniak, thành viên Ủy ban Năng lượng Quốc hội Ukraine, đề xuất tăng cường điều động trực thăng để bắn hạ UAV. Tổng tư lệnh quân đội Ukraine Oleksandr Syrsky tuyên bố trực thăng có thể đạt hiệu quả cao nếu điều kiện thời tiết thuận lợi, đôi khi hạ được tới 40% UAV trong khu vực chúng hoạt động.

Tuy nhiên, trong vụ tập kích đoàn tàu quân sự ở tỉnh Chernihiv ngày 1/10, UAV Nga đã thể hiện khả năng qua mặt, né tránh đèn pha tìm kiếm mục tiêu trên trực thăng Ukraine làm nhiệm vụ cảnh giới.

Giới chuyên gia Ukraine nhận định nước này cần tăng cường bảo vệ các cơ sở chiến lược trước nguy cơ Nga đẩy mạnh tấn công hạ tầng năng lượng. Tuy nhiên, họ thừa nhận rất khó dự đoán mục tiêu tiếp theo mà Nga nhắm tới. Theo Riabtsev, Nga có thể tấn công cơ sở nhập khẩu và kho chứa khí đốt, nhà máy điện và mạng lưới truyền tải.

Vấn đề bảo vệ cơ sở năng lượng được Hội đồng Tham mưu trưởng Tối cao quân đội Ukraine thảo luận ngày 6/10. Tổng thống Volodymyr Zelensky cho biết các chỉ huy Ukraine đánh giá "cần thêm nguồn lực để giải quyết thỏa đáng mọi vấn đề".

Kiev gần đây nhập khẩu bổ sung khí đốt, đặt mục tiêu dự trữ 13,2 tỷ m3 vào giữa tháng 10. Chính phủ Ukraine ước tính có thể cần thêm 2-2,4 tỷ m3 khí đốt. Tuy nhiên, tốc độ tích trữ khí đốt của Ukraine gần đây giảm xuống, giữa lúc thời tiết lạnh hơn và hạ tầng bị thiệt hại vì các đòn tập kích.

Tình hình càng thêm khó khăn khi các cơ sở công nghiệp và hạ tầng khác cũng đối mặt nguy cơ bị tấn công, trong khi quân đội Ukraine khó lòng bảo vệ được mọi mục tiêu.

Nguyễn Tiến (Theo AFP, AP, RBC Ukraine)